William Shakespeare

Jeta


Shekspiri lindi më 1564 në
qytetin e vogël Stratford. Këtu kaloi fëmirinë dhe
rininë. Ai pati mundësi të vëzhgojë e të
njohë mire jetën e zakonet e krahinës angleze, të
shijojë bukuritë e natyrës që kishin rrethinat e
qytetit të lindjes, të dëgjojë prej gojës
së fshatarëve gojëdhënat popullore plot poezi,
të njohë mire gjuhën e gjallë popullore.
Në shkollën që ndoqi në vendlindje, mësoi latinisht, pak greqisht, logjikë e retorikë.
Në
moshën gjashtëmbëdhjetë vjeqare, për shkak
të keqësimit të gjendjes ekonomike të familjes ( I
ati kishte tetë fëmijë) Shekspiri u shtrëngua
të fitojë vetë mjetet e jetës. U muar me punë
të ndryshme.
Tetëmbëdhjetë vjeq u martua.Rreth
vitit 1586, I pakënaqur nga jeta në Stratford, u nis e shkoi
në Londër për të kërkuar punë. Hyri
në teatër u bë actor. Nga viti 1590 bëri provat e
para në krijmtari, shkroi kronika dramatike, komedi dhe dy poema.
Sukseset që I pati në teatër e nxitën ti kushtohet
dramaturgjisë. Për 22 vjet ai I dha skenës e
letërsisë 37 vepra të mrekullueshme nga ana e jetës
plot gjallëri që lëvrin në to e nga mprehtësia
e analizës psikologjike. Kulmin e krijimtarisë e arrin
në vitet e para të shekullit XVII, kur cfaqen në
skenë tragjeditë madhështore të tijë
“Hamlet”, “Othello”, “Makbeth”,
“Mbreti Lir” etj. Shekspiri u bë edhe drejtor I
teatrit kryesor të Londrës. Më 1612 hoqi dorë nga
verpimtaria letrare dhe shkoi në qytetin e lindjes. Vdiq më
1616.

Veprat

Shekspiri ka
shkruar 37 vepra teatrale, dy poema dhe një përmbledhje
sonetash. Pjesët teatrale ndahen në komedi, kronika
historike, tragjedi.

Komeditë

Shekspiri
rreth në to problemin e madhë të kohës, clirimin
shpirtëror moral të njeriut nga prangat e jetës feudale
e të mendësisë mesjetare, mbron të drejtën e
njeriut për të qenë I lire në vullnetin, veprimet e
ndjenjat e tija.
Komditë e Shekspirit janë plot
optimizëm. Në to shprehet qartë besimi se njeriu mund
të arrijë të bëjë një jetë të
gëzuar, të bukur e të lumtur, të mbështetur
në drejtësi. Nga ana artistike ato shquhen me jetën plot
lëvizje që lëvrin në to, me larminë e
karaktereve dhe me gjallërinë e madhe të dialogëve.
Ndër
komeditë shquajmë “Ëndrra e një natë
vere”, “Tregëtari i Venedikut”,
“Gratë gazmore të Uindsor-it”, “Shuamë
zhurmë për asgjë” etj.
Kronikat historike
trajtojnë subjekte të historisë angleze si p.sh
“Rikardi II”, “Rikardi III”, “Henriku
IV” etj.
Në kronikat historike Shekspiri demaskon
feudalët që me grindjet e tyre pa fund e zhysin vendin
në gjakëderdhje, e shkatërrojnë atë dhe
pengojnë zhvillimin e kombit.

Tragjeditë

Tragjeditë
trajtojnë me ngjyra thellësisht tragjike probleme nga më
të ndërlikuarat e jetës, pasqyrojnë rritjen e
kontradiktave shoqërore në Anglinë e fillimit të
shekullit XVII, dyshimet se mund të ndreqet e keqja e se mund
të përmbushem idealet humaniste në kushtet egzistuese.
Duke u përpjekur të depërtojë thellë në
mardhëniet njerëzore, Shekspiri bindet se njerëzimi
është ende larg lumturisë së kulluar, për
të cilën kishin ëndërruar mendimtarët e
përparuar të Rilindjes. Ai sheh se drejtësia e lumturia
nuk mund të arrihet në shoqërinë ku sundon egoizmi,
ambicja e hipokrizija. Por Shekspiri s’heq dorë nga
idetë humaniste dhe I mbronme force ato.
Të ngjeshura me
mendime të thella, të ndërtuar me mjeshtri të madhe
artistike, tragjeditë janë kryeveprat e Shekspirit. Ndër
to përmendim “Romeo e Zhulieta”, “Jul
Cesari”, “Hamleti”, “Othello”,
“Mbreti Lir”, “Makbeth” etj.
Makbethi është ndër tragjeditë e

Te Rrosh a te mos rrosh”



Te rrosh a te mos rrosh – kjo eshte ceshtja:
M’ e lart’ eshte valle te durosh.
Hobe, shegjeta fati te terbuar
A te perballsh nje det te turbull helmesh
Me arm’ e funt t’u japsh. Te vdec – te flesh –
Jo me – dhe me nje gjume te mbarosh
Cdo zemer-dhembje, mijera tronditje,
Qe trupi prej natyres trashegon.
Ja nje qellim qe duhet desheruar
Me gjithe shpirt. Te vdec – te flec; te flec?
E nofta t’enderrosh! ah, ketu ngec;
Se c’ endrra shohim n’ ate gjume-vdekje,
Passi na shkundet kjo peshtjellj’ e mortme,
Kjo frike na qendron; ja aresyja
Qe aq’ e zgjat nje jete me mjerime;
Se kush duron perbuzjen dhe kamcikun’ e botes,
Zullumn’ e shtypesit, perdhunen e krenarit,
Lengimn’ e dashuris’ se paperfillur,
Vonimn’ e ligjes, goje-cthurjen e zyrtarit,
Dhe shkelmet, qe cdo vlere zemer-gjere
Nga te pavlershmit merr, kur munt t’ a lanje
Hesapin fare me nje cope thike?
Kush valle barra mban e kush dersin,
Renkon nene nje jete te merzitur,
Po vetem tmerr’ I asaj dic pas vdekjes –
Vendit te pazbuluar, nga s’ na kthehet
Kurr’ udhetari – na trullos vullnetin,
Dhe vuajme te ligat qe po kemi
Se sa te hidhemi n’ato qe s’ dime.
Keshtu na ben ndergjegjia gjuh’ frikace;
Keshtu dhe ngjyr’ e gjall’ e rezollutes
Semuret, verdhet nga hij’ e mejtimit,
Dhe pllane te medha e rendesore
Ndalen, percajne rrjedhjen, dhe humbasin
Emrin e veperimit. Hesht tani!
E bukura Ofeli! Engjell, ne lutjet
Mekatet m’ I kujto te gjitha…

Ky ishte perkthimi ne shqip nga F.S. Noli

Hamleti

Hamleti është njëra ndër veprat më të njohura të Shakespearit.
Babai i Hamletit mbytet nga vëllai i tij Mbreti Klavd për të marrë në dorë
pushtetin mbretëror. Pasi merr pushtetin në dorë ai po ashtu martohet me nënën
e princit Hamlet, Gertruden. Mbreti Klavd të gjithë i bind se kjo ishte një vdekje natyrore.
Por, pasi i lajmërohet fantazma e babait, Hamletit ai e sheh se kjo nuk ishte një vdekje natyrore,
por mbreti Klavd e kishte vrar baban e tij.
Ai kishte të dashur Ofelinë, ajo ishte e bije e Pollonit dhe vëlla e kishte Laertin.
Ai fillon të sillet si i marrë për te gjetur mënyrë sa më të mirë se si ti hakmerret Mbretit.
Të gjithë binden se Hamleti ishte çrregulluar mendërisht....

Endrra e nje nate vere

E shkruar ndoshta në vitin 1595 ose 1596, "Endrra e një nate vere" është një nga komeditë
e hershme të Shekspirit, por mund të dallohet nga veprat e tjera të këtij grupi duke e përshkruar
si pjesë shoqëruese për ceremoni dasmash. Ndryshe nga pjesa më e madhe e veprave të tij
(duke përfshirë të gjitha komeditë), në krijimin e kësaj historie Shekspiri nuk u mbështet
drejtpërdrejt në ndonjë pjesë ekzistuese, poezi narrative, kronikë historike apo në ndonjë burim tjetër,
por krijoi një pjesë vërtet origjinale. Shumica e kritikëve janë të mendimit se edhe në qoftë
se Shekspiri i ri nuk ishte në formën më të mirë të tij në këtë komedi, ai sigurisht është
zbavitur gjatë kohës kur e ka shkruar atë.

"Ëndrra e një nate vere" shpreh në mënyrë jashtëzakonisht lirike disa prej temave
më të shkëlqyera shekspiriane, ku më të dukshmet janë ato të dashurisë,të ëndrrave
dhe të imagjinatës krijuese. Në fakt, studimi i detajuar i tekstit nga kritikët e shekullit
të njëzetë çoi në një ndryshim domethënës për statusin e veprës, i tillë që kapërcen
pakuptimshmërinë e historisë së saj dhe përqendrohet te cilësitë e rralla lirike.

Nëse mund të thuhet se "Ëndrra e një nate vere" përcjell një mesazh,
ai do të ishte që fantazia krijuese është në harmoni me botën mbinjerëzore dhe
është përdomr më së miri për të paraqitur bekimet e Natyrës për njerëzimin dhe martesën.

Shtrengata

"Shtrëngata" i përket zhanrit të pjesëve romantike elizabetiane.
Ajo kombinon elemente të tragjedisë (hakmarrja e Prosperos) me ato të komedisë romantike
(dy të dashurit e rinj, Miranda dhe Ferdinanti), dhe ashtu si një nga veprat problematike
të Shekspirit, "Masë për Masë", ngre disa çështje më të thella që nuk zgjidhen krejtësisht në fund.
Zhanri romantik dallohet nga përfshirja (dhe sinteza) e këtyre komponentëve tragjikë, komikë dhe problematikë,
si dhe nga fundi i lumtur (zakonisht një maskë ose valle), ku të gjithë, ose shumica e karaktereve,
pajtohen me njëri-tjetrin.

Pasuria e "Shtrëngatës" si pjesë teatrale harmonizohet me komple-ksitetin e jashtëzakonshëm tematik të saj.
Drama i sfidon shqisat tona dhe është një realizim i vetëdijshëm i
orkestruar nga shëmbëlltyra e Shekspirit në magjistarin Prospero.
Për më tepër, ka edhe polarizime të shumta, ku më të dukshme janë ato ndërmjet natyrës dhe qytetërimit apo artit.
Këto linja tematike kanë shumë pika përputhjeje. Megjithatë, nga një këndvështrim i caktuar i tekstit,
"Shtrëngata" bën një pyetje të vetme, të cilën Shekspiri e ka bërë edhe në shumicën e veprave të tjera:
Çfarë është një qenie njerëzore?

Ankimi i te Dashures

Poshte nje kodre qe po fjalosej
Nje ndodhi plot ankim afrohej nga nje lugine moter,
Shpirtrat e mi filluan te kujdeseshin per kete ze te dyfishte qe te mbahej mend,
Une u ula poshte qe te vendosja ne liste rrefimin e keqtonuar;
Perpara meje dallova nje vajze te paqendrueshme plote zbehje.
Grisje letrash, thyerje unazash me dysh,
Duke e bere stuhi boten e saj, plote dhimbje shi dhe ere.

Mbi koken e saj ne floket e shtruara
Pamja e saj fortifikohej prej diellit,
Ku ndoshta mendimi here here thoshte se pa kufomen e bukurise duke u mbaruar dhe tretur:
Koha nuk e kishte kositur ate rini fillestare,
Ate rini plote nderprerje; por nga zemerimi i qiejve dhe renies se furies,
Bukuria pipetinte nepermes thurrimave te moshes se zhuritur.

Shpesh ajo bente te ngrinte peceten te syte e saj,
Te cilet shfaqnin te ajo karaktere te vanitur,
Duke lare figurat e mendafshta ne uje te kripur
Qe te zbuste mjerimin ishte bere lemsh ne lotet e saj,
Dhe shpesh duke lexuar ato qe mbante perbrenda;
Shpesh klithtte mjerim te pashquar,
Ne zhurma me masa te ndryshme, te larta dhe te uleta.

Here here syte e saj te rrafshte udhetonin me karrocen e tyre
Dhe benin vargane te gjate;
Devijonin topthat e tyre te varfer te lidhur ne token e rruzullt;
Ata po e zgjatnin drejt pamjen e tyre;
Pas pak veshtrimi i tyre jepte hua ngultas,
Ne chdo vend nje heresh dhe jo kund fiksuar,
Mendja dhe syri te perzier me hutim.

Floket e saj, as te leshuara dhe as te lidhura,
Gersheti formal,
Shfaqtte te ajo nje dore te pakkujdesshme krenarie
Per ca, te pafutur, zbriste kapela e saj si vandak,
Duke varur zbehtesine e saj dhe faqet e zhuritura vech;
Disa ne shiritin fije fije vazhdonin te duronin ne pritje,
Dhe ne skllaveri te vertete nuk mund te thyheshin
Dhe pse gershetuar me ngathtesi dhe shkujdesje te leshuar
Nje mije miratime nga nje fjalaritje qe ajo nxorri
Qelibar, kristal, dhe rruaza gagati,
Te cilat nje nga nje, ajo i hodhi ne lume.
Mbi te cilin me buzet e saj qaramane ajo qe ulur;
Si fajde, duke aplikuar njome njome,
Duart e monarkut qe nuk e lane bujarine te rrezohej
Dashja bertet disi, ku teprimi lut gjithchka.

Prej letrash te palosura ajo kish shume,
Nje me nje ajo po i lexonte me vemendje, psheretiu, i grisi,
Dhe ia dha permbytjes;
Theu nje unaze prej ari te praruar
Dhe duke i ofruar ato te gjenin varrin e tyre ne balte;
Gjeti ende gjysma letrash merzie te penuara me gjak,
Me mendafsh rreshkites veper dhe ndikim,
Mbeshtjelle dhe vulosur me kuriozitet sekret.

Keto shpesh i lante ajo ne syte e saj vershues,
I puthte, dhe shpesh pikonte lote’:
Dhe bertiti ‘O gjak i rreme, ti regjister genjeshtrash,
Ke deshmitar te paaprovuar po mbart ti!
Boja mund te kete ngjare me e zeze dhe me e mallkuar ketu!’
Kete tha, ne krye te terbimit dhe rreshtave qe ajo grisi,
Shkenaqesi e madhe duke e thyer keshtu permbajtjen e tyre.

Nje burre i ndershem qe kulloste bagetine e tij prane—
Nje shungellime, qe rrudha njihte
Prej oborri, prej qyteti, e kish lene te shkonte prane
Oret me te shpejta, vezhgonte se si ato shkisnin --
Ne drejtim ky trillim shqetesues u terhoq me shpejtesi,
Dhe, i privilegjuar prej moshes, deshironte te dinte
Shkurtimisht arsyet dhe motivet e vuajtjes se saj.

Keshtu ai rreshkiti poshte mbi shkopin e tij te regjur,
Dhe i hijshem ne distance ulet ai prane saj;
Kur ai serisht deshiron ate, duke qene i ulur;
Hidherimi i saj me degjimin e tij per te ndare dhimbjen;
Nese ajo prej tij atje mund te aplikohet disi
I cili mund ta zbuste vuajtjen e saj,
Kete premtoi me bamiresine e moshes.

‘Ati Im,’ i tha ajo, ‘ dhe pse brenda meje ti po sheh plagen e shumte,
mos e ler te te thote gjykimi yt qe Une jam e moshuar;
jo mosha, por dhimbja, mbi mua ka fuqi:
Une ndoshta ende te kem qene nje lule perhapese,
E fresket ne vetvete, nese Une e kisha vet aplikuar
Dashuri ne vetvete dhe per jo dashuri anash meje.

‘Por, vuajtja jam Une! Shume heret Une perkujdesa
Nje fustan plote rinor – ai qe per te fituar hijeshi –
Prej nje prej natyres per nga jashte kaq te rekomanduara,
Qe syte e vajzave ngecen mbi gjithe fytyren e tij:
Dashurise i mungon banesa, dhe beri ate vendin e saj;
Dhe kur ne pjeset e tij te ndershme ajo po rrinte,
Ajo ishte ristrehuar dhe serishmi hyjnuar.

Krelat e tij zeshkane po vareshin ne kachurrela te perdredhur
Dhe chdo drite qe rast i eres
Mbi buzet e tij leshuar mendafsh tufa e tyre.
Cheshte kaq e embel per te bere, per te bere vullnet aftesisht gjen:
Secili sy qe veshtroi ate me magjepsi mendjen,
Per ne pamjen e tij qe4 ne pak terhequr
Ch’madheshti mendon ne parajse do qe pare.

‘Shfaq i vogel prej burri qe ende mbi mjekren e tij;
feniksi i tij poshte filloi por te shfaqej
si kadife e pa krasitur ne ate lekure te pakfjalte
shveshja e te cilit mburrtte jashte rrjeten ngjasonte te vishej:
Ende tregonte pamjen e tij prej atij kushtimi me te shtrenjte;
Dhe hijshem ndjenja duke valezuar qendronin ne dyshim
Nese me mirshem ishte sich qe, ose me mirshem me jo jashte.

Kualitetet e tij qene bukuri si forma e tij,
Per vajzat me gjuhen si thumbi, dhe aty prane i lire;
Ende, nese njeri e levizte, ai qe nje stuhi e tille
Aq shpesh ndermjet majit dhe prrillit eshte per tu pare,
Kur ererat frymemarrin embelsi, te shfrenuara qofshin ato.
Vrazhdesia e tij keshtu me rinine e tij te autorizuar
Beri petka genjeshtrash ne nje krenari rinore.

Mirepo a mund te udhetonte ai, dhe shpesh njeriu mund te thote
‘Ai kale vrullin e tij e merr nga kaloresi:
Krenar prej nenshtrimit, fisnik prej troshitjes,
Ch’vjen rrotull, chfare hidhet me hov, shfare shtegu,
Ch’ndalim ai ben!’
Dhe kundershtues prej aty nje pyetje merr,
Ose kali prej tij u be veprimi i tij,
Ose ai tij drejtimin prej mire duke bere vrapim.

‘Por shpejt ne anen e tij vendimi shkoi:
Zakoni i tij i vertete i dha jete dhe hijeshi
Perkatjeve dhe stolive,
Te perkryera ne vetvete, jo ne rastin e tij:
Gjithe ndihmat, vetveten e bene me te ndershme prej vendit te tyre,
Erdhen duke u shtuar;
Ende, zbukurimet e tyre me synim
Nuk e copetonin hijeshine por qene te gjitha te zbukuruara prej tij.

‘Keshtu ne majen e gjuhes se tij te mposhtur
Gjithe llojet e argumenteve dhe pyetjeve te thelluara,
Pergjigje te perpikta, dhe arsye te forta,
Per perparimin e tij vazhdonte te bente zgjim dhe fjetje:
Per te bere nje buzeqeshje te fshehte, qeshjen e fshehur,
Ai kishte theksin dhe aftesi te ndryshme.
Duke kapur te gjitha pasionet me zanatin e tij te vullnetshem:

‘Qe ai beri ne pergjithesi gjoksin e tij mbreteri
Prej te rinjsh, te vjeterish; dhe sekset magjepseshin me dysh,
Per te banuar me te ne mendime, ose per te rimbetur
Ne detyre personale, duke ndjekur aty ku ai fanitej:
Miratimi joshej, para deshires se tij, dhe dhurohej;
Dhe bisedonte per ate chfare ai mund te thoshte,
Pyeste vete vullnetin e tyre, dhe bente vullnetin e tyre te bindej.
‘Shume atje qene qe moren imazhin e tij,
te sherbenin syte e tyre, dhe ne te te futnin mendjen e tyre;
Si debila qe ne ate imagjinate vlen
Mjetet e mira qe ata gjejne jashte atdheut
Prej tokash dhe vilash, shenuar ne mendimet e tyre.
Dhe duke punuar ne kenaqesi te brengosur per ti patur ato,
Me shume se sa tokepronari i vertete i enjtur i cili i zoteron ato:

Kaq shume kane, qe kurre se preken doren e tij,
Embelsisht supozoi ato vajzat e zemres se tij,
Vetja ime plote vuajtje, qe qendroi ne liri,
Dhe qe imja vete thjesht pagim, jo ne pjese!
Chfare me artin e tij ne rini, dhe rini ne art,
Hodhi ndjenjat e mia me fuqine e tij magjepsse,
Rezervoi bishtin dhe dha atij gjithe lulen time.

Ende bera Une nuk, si disa barazuese te mia bene
Ngulmim prej tij, dhe as duke u bere me deshire e dhene;
Duke gjetur veten time ne nder kaq te penguar,
Me distancen me te sigurte Une mburova nderin tim:
Pervoja per mua ndertoi shume mure mbrojtes,
Prej provash rigjak rrjedhese, te cilat rimbeten zmbrapsur
Prej ketij xhevahiri te rre4me, dhe dashurise se tij demtuese.

Por, ah, kush do qe ndriti prej rastit te me parshem
Dhe kishte fatin e semure ajo duhej te testohej ne vetvete.
Ose shmbuj te sforcuar, knder permbajtjes vete te saj,
Te fut prej te kaluares rrezik, ne rrugen e saj?
Keshillo ndalimin tim nderpak sa chfare nuk do te qendroje;
Kur ne zemerohemi, keshilla shihet shpesh
Duke na vonuar ne te bejme zgjuarsine me te mprehte.
Dhe nuk i jep kenaqesi gjakut
Qe ne duhet ta bejme fre mbi provat e te tjereve;
Te behet ndaluar embelsisht qe ngjajne kaq te mira,
Per friken demtuese qe parathote thundren tone.
O etje, prej gjykimit qendro menjane!
Ai nje nje madheshtor ka ate nevojat do te shijojne,
Dhe pse arsya fshihet, dhe qan, ‘ky eshte fundi i tyre.’

Per me tej Une mund te them ‘shvertetesine e ketij njeriu,’
Dhe dinte qe ngjasimet e ndyresise se tij mashtronin;
Degjoi aty filizat e tij ne te tjeret, pemishtet rriteshin,
Shikoi se sa mashtrime qene praruar nen buzeqeshjen e tij;
Dinte betimet qene thyes te shtigjeve te ngushte
Karaktere mendimesh dhe fjale te thjeshta por art,
Dhe dobichet e ndyresise se tij shkelnin kuroren e zemres.

Dhe gjate mbiketo te4rma Une mbajta qytetin tim,
Derisa keshtu ai serisht me lut ma: ‘vajze e mire,
Ki prerj rinise time te vuajtur disa ndjenja meshire,
Dhe behu jo prej betimeve te mia te shenjta e frikesuar:
Kjo eshte keshtu per ty betuar te asnje qe kurre thene;
Per festa dashurie Une kam qene thirrur te to,
Deri tani beri kurre ftoi, as kurre su orvat.

Gjithe fyerjet e mia qe ti sheh larg
Jane gabime te gjakut, as nje s’eshte i mendjes;
Dashuria nuk i beri ato: me akt ato mund te behen,
Ku asnje parti nuk eshte as i vertete as i perzemert:
Ata kerkuan turpin e tyre qe4 keshtu turpi i tyre po gjeti:
Dhe kaq shume pak prej turpi brenda meje rimbetet,
Prej sa shume nga mua i tyre qortimi permban.

Nder te shumtet qe syte e mi kane pare,
As nje kujt flaka zemra ime kaq shume sa e4 ngrohte
Ose ndjenjat e mia future te te rinjte me te vegjel,
Ose ndonje prej shngutjeve te mia kurre magjepsse:
Keq Une u kam bere atyre, por kurre nuk isha demtuar;
Mbajta zemrat ne fre, por vete imja qe e lire,
Dhe mbreteroi, duke komanduar monarkine e tij.

Shiko ketu, chfare nderimesh plagosje tekash
Me dergoi mua,
Prej perlash te chelura dhe rubine te kuq si gjaku;
Duke figuruar qe ata pasionet e tyre njelloj mi bene hua
Prej pikellimi dhe turpi, kuptuar me aftesi
Ne te bardhe te pakgjak dhe gjendje te kuqe;
Ndikime terrori dhe modesti e shtrenjte,
Kampuar ne zemra, por duke luftuar per nga jashte.

Dhe, duke vene re keto talente ne floket e tyre,
Me metal te perdredhur dashurisht perthurur,
Une kam marre nga shume nje sere miresishe,
Pranimi i tyre i miresjellte neper lote kerkon me ngulm me pervetesimet e perlave te mira pasuruese
Dhe soneta me zgjuaresii te thelluar qe bene zmadhim
E secilit gur natyra e shtrenjte, me vlere, dhe kualitet.

“Diamanti, -- pse, ‘ai qe i bukur dhe i forte,
Per ku tij tiparet e padukshme bene kujdes;
Smeraldi i gjelber i thelle, ne te kujt fresket perfillje
Psheretima t4e dobta rrezatimi i tyre i semure po permireson;
Safiri ngjyruar kalter dhe perzierja me opal
Me mjete te shumefishta: secili nje sere guresh,
Me menchuri te mire stemuar, buzeqeshte ose beri ca ofshaja,

“Gjithe keto trofete ndikimesh te nxehta,
Prej mendimesh te zhytura dhe nenshtruar deshiron kujdes,
Natyra ka kerkuar mua qe Une mos ti ve menjane,
Por i solli ato lart ku Une vete Une duhet ti shnderroj,
Kjo eshte, per ty, origjina ime dhe mbarimi;
Per keto, prej forc4e, duhet te tute blatimet te behen,
Qe kur Une altari i tyre, ti perkrah mua.

“ Oh, ateher, avantazhi i juaj ajo dore frazepakte,
Peshat e saj te bardha poshte peshores se ajruar prej levdate,
Mirr gjithe keto krahasime ne vete komanden tende,
Te shenjteruar me psheretima qe duke djegur mushkerite po u ngriten;
Chfare me ministrin tuaj, per bindjet tuaja,
Punon nen ju; dhe te juaji degjim vjen
Grupet e tyre te hutuara ne shuma te kombinuara.

“Ky vegel me qe derguar nga nje prift,
Ose moter e shenjteruar, nga shenimi me i shenjte;
I cili vononte veshjen e saj fisnike ne oborr ndritte,
Pasurite e saj me te rralla bene pika pikat e gonxheve;
Se ajo ishte kerkuar prej shpirtrave me petka me te shtrenjta,
Por mbajti distance te ftohte, dhe beri prej aty te levizte,
Te shpenzonte jetesen e saj ne dashuri te perjetshme.

“Por, O i embli im, ch’pune nuk eshte te ikesh
Gjeja qe ne nuk kemi, duke mjeshteruar ch’fare nuk orvatet,
Duke luajtur vendin qe jo forme mori,
Duke luajtur me durim sporte ne pranga ndrydhese?
Ajo qe fama e saj keshtu ne vetvete rregullohet,
Vragat e luftes bishtra fluturimi,
Dhe ben mungesen e saj te guximshme, por jo ndoshta e saj.

“O, me fal mua, ne te vetmburrja ime eshte e vertete:
Aksidenti qe me solli mua te syte e saj
Mbi momentin forca e saj u nenshtdrua,
Dhe tani ajo mund kafaz manastir fluturoj;
Dashuri fetare fut jashte e fese:
Jo per te rene ne tundim mund ajo te behet burgosur,
Dhe tani, me ngasje, gjithe liria u gjend.

“Sa i madherishem je ti atehere, o, degjome qe them!
Gjiri i thyer qe4 me perket mua
Ka zbrazur gjithe shatervanet e tyre ne burimin tim,
Dhe timin Une zbraz oqeanin tend nder gjithchka:
Une i forte mbi ata, dhe ti mbi mua duke u bere e forte
Duhet per fitoren tende ne te gjithe te plot mbushemi,
Si dashuri e perzier te sheroje gjirin tend te ftohte.

“Pjeset e mia kishin fuqi per te joshur nje prift te shenjte,
Kush, disiplinoi, gjithmone, kuvenduar ne miresi,
Besoi syte e saj kur ata te sulmonin filluan,
Gjithe betimet dhe perkushtimet duke dhene vend:
O dashuria me e fuqishme! Bese, lidhje jo hapesire,
Brenda teje ka asnje thumb, nyje, dhe as kufi,
Se ti je gjithesia, dhe gjithe gjerat e tjera jane te tuat.

Kur ti mbresohesh, chfare vlere kane porosite,
Prej mpirjes per shmbull? Kur ti zhuritesh ne flake,
Sa me ftohtesi ato pengesa qendrojne perpara
Pasuri, frike feminore, ligj, farefis, fame!
Krahet e dashurise jane paqe, kunder rregullit:
Kunder sensit,
Kunder turpit,
Dhe embelsohet, ne therjet e vuajtura mbartet,
Kunder gjithe forcave, goditjeve, dhe frike.

“Tani gjithe keto zemra qe ne timen po varen,
Duke e ndier te thyhet, me renkime te gjakosura ato treten;
Dhe psheretimat e tyre lutese zgjaten te ty,
Per te lene vargun qe krijon ti kunder timit,
Duke dhene hua degjim te bute te vizatimi im i embel,
Dhe fryme beszenese te ai betim i lidhur me force,
Qe duhet te preferoje dhe nenmarre premtim.’

“Kete thane, syte e tij te perujtur qe ai zbertheu,
Psheretimat e te cilit deri atehere qene rrafshuar ne fytyren time;
Secila faqe nje lume rrjedhes nga nje burim
Me rryme te kripur me te poshte rridhte me shpejtesi:
Oh, si rrekeja u be perrua dhe dha hijeshi!
Kush e lemoi me hyrje te kristalte ndrichimin e luleve te dashurise.
Ajo flake nepermes ujit ngjyra e te ciles u permbyll.

‘O ati im, ky ferr genjeshtrash me mjeshteri shtrigash
Ne rruzullin e vogel te nje loti te vechante!
Por me vershimin e syve
Ch’zemer e ngurte te ujitet a nuk kerkon?
Ch’fare gjoksi kaq i ftohte qe nuk eshte ngrohur ketu?
O ndikim vjedhes! Modesti e ftohte, terbim i nxehte,
Ketu ka me dysh zjarr dhe freski shuarse.

‘Per pasionin e tij, por nje art aftesie,
Edhe aty rizgjidhi arsyen time neper lote;
Aty bardhesia ime vodhi pasterti dhe Une u marrosa,
Trondita rojtaret e mi te padehur dhe friken civile;
Shfaqju atij, sich ai me shfaqet mua,
Gjithe shkrirje; edhe pse pikat tona linden kete ndryshim,
Ai me helmoi, dhe helmi im ate e ndreqi.

‘Brenda tij nje teresi lende delikate,
Aplikuar me kujdes, gjithe forma te chuditshme,
Duke u djegur dhe skuqur, ose prej uji fshires,
Zbehtesi e mpakur; dhe ai merr dhe iken,
Me aftesine e ndokujt, si me se miri mashtron,
Skuqet ne rangun e zerave dhe qan duke u betuar.
Kthehet i bardhe dhe meket ne shfaqet tragjike.

‘Ai jo nje zemer qe eshte ne nivelin e tij erdhi,
Mund te bishtoj thirrjen e gjithe qellimit demtues te tij,
Duke, treguar natyre te drejte eshte me dysh perzemersi dhe urtesi;
Dhe, veluar brenda tyre, fitoi kush ai mund te gjymtoj:
Kunder gjese qe ai kerkoi ai mund te therrase;
Kur ai me shume i djegur ne zemer deshiroi luks,
Ai predikoi vajzen puro, dhe levdoi pastertine e ftohte.

‘Me tej thjesht me rezervim lavdie
Shveshur, dhe me fshehtesi si te dreqit ai u mbulua;
Ai me pa pervoje dha vendin me tundues,
I cili si nje keruvin vertitej mbi ata
Kush, i ri dhe i thjeshte, nuk mund te dashurohet keshtu?
Gjithmone Une! Une bie; dhe ende po bej pyetje
Ch’fare duhet te beje serisht per nje hater te tille?

‘Ajo lageshtire e infektuar e syrit te tij,
Ai zjarr i rreme qe ne faqe4n e tij eshte kaq flakerues,
Ajo rrufe e forte nga zemra e tij doli,
Ai shpirt i merzitur mushkerive te tij te buta u dhuroi frymen,
Gjithe ajo levizje e huazuar ngjante e pervetesuar,
Mundet ende serisht te tradhetoje te paratradhetuarin,
Dhe degjenerues i ri nje vajze e pajtuar!’