Aleksandri i Madh

nga **Geri** Thu 16 Jul 2009 - 8:06

Miti i Aleksandrit të Madh

Aleksandri i Madh (në greqisht: Μέγας Αλέξανδρος) gjithashtu i njohur si Aleksandri i III i Maqedonisë, ishte mbret i Maqedonasve dhe Grek i lashtë. Epoka e Aleksandrit përbën
gur themeli për mbretërit që vijuan dhe shënon fundin e lashtësisë
klasike. Aleksandri i Madh ishter një ndër komandantët më të suksesshëm
të të gjitha kohërave, ku në moshën 32 vjeçare kishte pushtuar pjesën
më të madhe të botës së atëherëshme (në shek IV p.e.r). Aleksandri
lindi në Pela të Maqedonisë në vitin 356 p.e.r. Prindërit e tij ishin
mbreti i Maqedonisë Filipi II dhe nëna e tij princesha e Epirit,
Olimpia. Pas vdekjes së Filipit II, i biri u ngjit në fron për të
vazhduar taditën mbretërore. Historia ka treguar se Filipi II, ishte
një komandant, diplomat dhe politikan shumë i zoti. Në përgjithësi
ishte njeri korrekt por jo rrallë herë shfaqte shenja dhune dhe pasione
të egra. Aleksandri përfundoi bashkimin e të gjithë qytet-shteteve
greke të kohës dhe pushtoi pjesën më të madhe të botës së atëherëshme
(Azisë së Vogël, Persisë, Egjiptit) duke arritur deri në Indi.

Vitet e fëmijërisë

Aleksandri lindi në Korrik të 356 p.e.r në Pela, kryeqyteti shtetit Maqedonas. Gjeneologjia
e tij përbëhej nga dy figurat më të shquara të traditës së lashtë
greke. Ajo e Hirakliut (njeriut me fuqi të mbinatyrëshme dhe
Neoptolemos, djalit të heroit Arqilea, që themeloi shtëpinë mbretërore
të Molosëve.
Origjina legjendare e Aleksandrit luajti rol të rëndësishëm në formimin
e karakterit, që në hapat e para të jetës së tij. Po aq e adhurueshme
ishte dhe mënyra e arsimimit, e ëma dhe i ati i tij u kujdesuan që
pranë Aleksandrit të qëndronin njërëz me nivel të lartë arsimor, njëri
prej tyre ishte dhe Aristoteli. Në 340 p.e.r Aleksandri ndërpreu
studimet dhe u kthye në Pela , ku mori pjesë në jetën aktive të
Maqedonisë. Në 337 p.e.r Filipi u nda me Olimpinë dhe u fejua me
bukuroshen Kleopatra. Që atëhere marrëdhëniet e Aleksandrit me të atin
filluan të zbeheshin, fakt që e detyroi Aleksandrin të largohet së
bashku me të ëmën në Epir. Pas një viti kontradiktat midis tyre filluan
të normalizoheshin. Ditën e martesës me Kleopatrën Filipi vritet.

Ngjitja në fron

Pas
vrasjes së Filipit, Aleksandri mori masa të rrepta duke eleminuar çdo
armik të mundshëm (te brendshem dhe te jashtem). Fillimisht luftoi në
pjesën veriore dhe jugore me qëllim sigurimin e kufijëve. Ndëra më vonë
pushtoi Persinë, Indinë e shumë vende të tjera. Gjatë kohës qe luftonte
Aleksandri njohu dhe u martua me dy gra, fillimisht me Roksanen dhe më vonë me Stateiren
(sipas historisë thuhet se pas vdekjes së Aleksandrit ish bashkëshortja
e tij Roksana, vrau Stateiren dhe motrën e saj ndërkohë qe trupat e
tyre u shndërruan në një gosti te shijshme për kanibalët).
Përveç ambicioz Aleksandri i Madh ishte dhe një luftëtar i
papërsëritshëm vështirë të mundej nga ndokush. Në 2 – 3 Qershor 323
para lindjes së krishtit Aleksandri mori pjesë në nje banket (gosti) te
organizuar nga miqtë e tij, që mesa dukej do të ishte dhe e fundit,
pasi menjëherë shfaqi temperaturë të lartë, si rezultat i se ciles u
mberthye në shtrat për ditë me rradhë dhe pikërisht për këtë arsye u
detyrua të ndryshonte dhe datën e udhëtimit që do të realizonte në
Arabi. Pas një përmirësimi sipërfaqësor gjendja shëndetësore e tij u
përkeqësua duke humbur çdo mundësi komunikimi dhe ecjeje. Lajmi i keq
se Aleksandri i Madh kishte vdekur i detyroi të gjithë oficerët të
urdhëronin ushtarët të kalonin ne shenje nderimi nga shtrati i tij për
t’i dhënë lamtumirën e fundit. Pas dy ditësh vdiq, në 13 Qershor 323
para lindjes së krishtit, ne Babiloni. Pak para se të vdiste e pyetën
se te kush do të linte fronin, përgjigja e tij ishte absolute: tek “më i forti.”

Miti i Aleksandrit

Menjëherë
pas vdekjes së tij Aleksandri u shndërrua në mit, që nga India deri në
Atllantik, duke ndjekur modele të ndryshme sipas popujve. Persianët
thonin se Aleksandri ishte i biri i Darios, ndërsa Egjiptianët
imagjinonin se ishte djali i mbretit të fundit të Egjiptit. Në traditën
Arabo-persiane Aleksandri quhet Sikander, në Persisht Iskadar dhe në Arabisht Dhul-Qamayn, për shkak të paraqitjes së tij në monedha me brirë dashi. Sipas kërkuesëve Aleksandri i Madh përmendet dhe në Kuran me emrin DHIKEROS,
si mbret i madh që ndërtoi piles, me qëllim që të mbronte njerëzit e
pafajshëm nga barbarët Gog dhe Magog. Gjatë viteve Bizantine prania e
figurës së Aleksandrit të Madh ndërthuret me mjaft histori të famëshme,
shumë e kishin fantazuar si njeriun e shenjtë që përveç profecive të
tij ndihmonte dhe në ndërtimin e disa manastireve në shkretëtirë. Shumë
tradita në Greqi u krijuan rreth Aleksandrit, dhe disa shenja e rrënoja
në ndërtesa të herëshme indikojnë “praninë” e atëherëshme të tij. Shumë
e përhapur është dhe thënia ku sipas traditës Aleksandri i Madh ka qenë
vëllai i sirenës së detit e cila pyeste here pas here marinarët “nëse
jeton mbreti Aleksandër”, dhe e vetmja përgjigje që pranonte te merrte
ishtë se “jeton dhe mbretëron.”

Aleksandri në art

Figura
e Aleksandrit qarkullonte në prerje të ndryshme monedhash si para ashtu
dhe pas vdekjes së tij. Në ato Aleksandri shfaqej i parruar dhe me nje
kokëluani mbi kokën e tij e cila deri diku simbolizonte origjinën e
gjeneratës së tij nga Hirakliu. Imazhi i tij u shndërrua në burim
inspirimi për shumë artista të cilët nuk hezituan ta gjallëronin
nëpërmjet punimeve të tyre si pikturave dhe busteve manhitëse. Por
jashtë ciklit përfshirës nuk qëndruan dhe produksjonet e mëdha të cilat
e sollën në ekranin e madh nëpërmjet filmave të ndryshëm me temë
qëndrore mitin e tij

- “Sikandar” (1941)

- “Alexander the Great”(1956)

- “Sikandar-e-Azam” (1965)

- “Alexander” (2004)

Përveç
të lartëpërmendurave personaliteti i rrallë i Aleksandrit zgjoi dhe
interesin e shumë shkrimtarëve, të cilët pasqyruan denjësisht
karakterin dhe historinë e tij unike nëpërmjet librave që shkruan në
nderim të tij, njëri prej tyre është dhe shkrimtari Italian Valerio
Masimo Manfredi.