NGA AGIM METBALA

First topic message reminder :

AGIM METBALA

U lind më 1953 në Rahovec. Shkollën fillore dhe atë të mesme- gjimnazin, drejtimin e pëgjithshëm, i kreu në vendlindje, studioi dhe u diplomua në Fakultetin Juridik në Universitetin e Kosovës, më 1976. Aty i vazhdoi edhe studimet pasuniversitare.

Të dashur lexues, që në fillim i jap vetes të drejtë ta falënderoj autorin, i cili që vitin e kaluar ma dërgoi si dhuratë përmbledhjen me vjersha “Kohë qirinjsh”. Mbase, kur dikush më dhuron diçka nga krijimatria e tij, unë e konsideroj dhuratën më të madhe, sepse me këtë ai më ka dhuruar një pjesë të shpirtit të tij.

Të faleminderit mik, Agim



Në vazhdim lexoni kritikën për veprën, ndërsa poshtë saj keni librin të tërë.



Libër mbi të vdekurit e gjallë dhe të gjallët e vdekur


Agim Metbala, krijues, aforist, dashamirës i letërsisë për fëmijë dhe i asaj për të rritur, kryeredaktor i revistës letrare për fëmijë “Filizat” dhe i revistës letrare për të rritur “Jehonë anadrinie”, del para lexuesit me librin më të ri me poezi “Guximi fle”, të parin që u dedikohet lexuesve të rritur. Shumëkush tashmë e di se Agim Metbala është një gjykatës me profesion, nga njëra anë, dhe një adhurues e krijues, nga ana tjetër – dy skaje që në ambientin tonë nuk është gjithaq lehtë që të mishërohen në një person. Është së tepërmi shëmbëllyese kjo shpërputhje me atë ndërmjet realitetit me të cilin ndeshet autori dhe shpresat e tij. Libri mund të merret si rezultat i këtij rrugëtimi jo fort të lehtë nga njëri skaj në tjetrin.
Përmbledhja poetike “Guximi fle” është konceptuar në katër cikle: “Kohë qirinjsh”, “Këngë e gjallë”, “Përkushtime” dhe “Lot e shpresë”; ndërsa atyre u prin një kushtim për Ukshin Hotin, në të cilin lexuesi do të mund ta gjejë, në trajtë epigrami, moton e autorit që si mbështetje ka huazuar fjalët e intelektualit dhe atdhetarit tonë të madh. Guximi i Ukshin Hotit është ai që reflekton konceptin e përballjes së vështirë me realitetin edhe kur ai është tepër i vrazhdë, tepër kërcënues... ky guxim përbën frymëzimin edhe për autorin e këtij libri.
Përgjithësisht krijimet e Agim Metbalës shquhen për një unitet krijues, në rend të parë ky është një njësim ideor e tematik, dhe kryesisht ato dominohen nga nota të një pakënaqësie të brendshme të autorit, e cila herë-herë përkufizohet edhe me protestën. Ai nuk e gjen atë që dëshironte ta shihte në Kosovën e sotme, andaj shpërthen me një gjuhë të qartë:

NË PESHORE



Ishim ata që krimet i përjetuam
Në çdo pore të lëkurës sonë?
Ishim ata që tmerret i pamë me sy
Në një mijë e një forma?
Ishim ata për libër të Ginisit
Me eksodin e papërsëritshëm?
Ishim ata që i thyem zemrat e botës?...
Jemi ata që ishim apo u transformuam
Duke harruar se jemi në peshore
Unë i frikësohem peshës së tepruar...

DERISA TA ZË
DIELLIN ME DORË



Nuk pendohem kurrë
Se eca rrugës plot peripeci
Për ta sfiduar të keqen
Dhe çmova të bukurën...
Nuk pendohem kurrë
Që të padrejtën e sulmova
Me gjithë arsenalin e armëve të mundshme
Duke u shqyer maskat shëmtimeve...
Të tjerët heshtën për të mos u rënë supeve
As edhe asnjë qime floku
Unë do të parakaloj rrugës sime të trasuar
Derisa ta prek diellin me dorë...

NDJENJË REBELIMI



Derisa djersa e punëtorëve
Është ekspozuar në ankand publik
E zhvlerësuar deri në asht
Derisa dija e profesorit
Është nënvlerësuar më poshtë
Se fshesa e pastruesit
Derisa referate false
Në përvjetorët e dëshmorëve
Lexohen nga ish-përndjekësit
Derisa Kosova është amfiteatër i hapur
Ku përditë shfaqen tragjikomeditë
Para spektatorëve të hutuar...
Me atom të fundit të qenies
Do të rebelohem në ekstazë...

EPITAFET E TURPIT



Ata kobra që dje
Helmonin pjellën e vet
Sot u vardisen të ardhurve
Duke verbuar sytë e pasardhësve
Harrojnë se ata janë të identifikuar
Se nesër mbi varrin e tyre
Do të shkruhen epitafet e turpit...

PENTAGRAM I GRAVUAR



Çuditërisht
Sorrat shpejt harruan gjenezën
Përsëri krrokasin
Duke shpurdhur me këmbë të zhlyera
Që u vjen era CO2
Dhe marramendshëm
Në maratonën me korba
Me qyqet
Dhe me dreqin e mallkuar
Në pritje
Të ballit të ri të lugetërve....
Mashtrimin e kanë
Si borën e vitit të kaluar
Feniksi kosovar
E shporri terrin
Përtej shtatë bjeshkëve
Me gjakun nga damarët
Vizatoi hartën e re
Pentagram i gravuar
Në ballin e secilit...
04.11.2003

N E V E R I A



Të neveritshme janë këto mote
Që në treg kanë hedhur
Krimbat pa vlerë
Që zvarrë pastaj okupuan të gjithat
Nga zyra e vendit
E deri në parlament...
Neveria vjen dhe shtohet
Me robotë politikë
Të krijuar në punëtoritë
Dhe epruvetat evropiane
Duke marshuar me ndjenja të operuara...
Neveria arrin pikën e vlimit
Me biznesmenët e lindur
Nga fara e dinarit të Topçiderit
Duke lidhur kontrata ende me shkronjat cirilike
Që t’i verbojnë sytë...
Neveria pas pikës së vlimit
Avullohet dhe shtrihet mjegulla e dendur
Duke krijuar apati, alivanosje...

DHEMBJA MË SHFAQET
NË FYTYRË



Në këtë amfiteatër të pikëllimit
Nuk jam gomë t’i fshij dhembjet
Nuk jam profet me dorë t’i largoj brengat
Nuk jam kirurg të bëj ndërhyrje kirurgjike
Dhe as aq i fortë t’i marr të gjitha dhembjet...
Tërheqi thembrat zvarrë
Dhe humbem labirinteve të mia
Dhembjen vetë e përballoj më lehtë
Ajo më pikturohet në fytyrë...

GUXIMI FLE



Në këtë shesh të shqetësuar
Që vërtiten rreth boshtit të vet
Me shpresën e humbur të së nesërmes
Në këtë amfiteatër të hapur
Ku secili aktron role të paartikuluara
Me dhembje të pikturuar në fytyrë
Në këtë nënqiell të errët
Me mija peizazhe të errëta
Të ekspozuara vetëm bardhë e zi...
Faji është i lakuriquar
Na mungon vetëm guximi
Që nëpër mote fle...

31.03.2003

SHQETËSIMI



Më dhemb diafragma
Frymëmarrja më çrregullohet
Kur prapë i shoh në fotele
Monstrumët e lindur nga martesa
E vëllazërim-bashkimit
Me tri ndërhyrje kirurgjike –
Në zemër, në veshë dhe në sy
Ata që në vend të Zotit
Besojnë në dreq të mallkuar
Botës publikisht i kërkoj azil politik!

DO T’I GJUAJMË NGA TRE GURË



U lodhëm me trupat amorfë
Që në mënyrë serike marrin forma
Prej kallupit në kallup
Të akorduar nga jashtëtokësorët...
U molisëm me trajtat e njëanshme
Dhe format halogjene
Në maratonën e përvetësimit
Në garat e pangopësisë...
Na i verbuan sytë prototipat politikë
Të lindur nga kontejnerët
E metropoleve të kurvës plakë në ekstazë
Me orekse frigjidiale...
U molisëm nga një mijë e një të këqija
Të servuara në mija variante...
Fatomorgana do të paraqitet një ditë
Do të kalojnë lodhjet, do të shkunden molisjet
Në ceremoninë mortore të të këqijave
Do t’i gjuajmë nga tre gurë ...

DO TË GJENDET BAR PËR MIZA
GJITHSESI DO TË GJENDET BAR PËR MIZA!



Dredha m’i ka shkep mendimet
Me gishtërinj kreh flokët e zbardhur
S’e gjej dot enigmën
Se puna është shndërruar në trishtim
Dhe të gjithë si të shfrenuar
U sulën në maratonën
E përvetësimit absolut të çdo gjëje
Gënjeshtra e lëshuar me parashutë
Është lidhur për belin e shumicës me nyje
Dhe ndërgjegjja, ndërgjegjja ka marrë trajtën e asgjësë...
PA KUSHT DO TË GJENDET BAR PËR MIZA!
Copë-copë më derdhet dhembja nga trupi
Si pjesët e kometës shkëputen
Gjuaj sakun t’i mbledh mendimet
Dhe i lutem Zotit
Të më mbrojë nga çmenduria
Bile
Derisa krimbat të shndërrohen në flutura...
GJITHSESI DO TË GJENDET BAR PËR MIZA!
Durrës, 03.08.2003

D E H J A

Jemi lodhur tmerrësisht me veten
Me peticionet sterile
Jemi dehur nëpër mote
Me përpilimin e teksteve
Të protestave stereotipe të kohës...
Skajshmërisht na kanë lodhur
Ata të labirinteve si të merimangës
Të metropoleve neonike
Duke servuar nota proteste shterpe
Si bukën bajat për kafjall
Me qindra abortime të rezolutave sterile...
Tërë jetën në udhëkryq
Në pritje të ngjyrës jeshile
Vetëdija duhet të lidhë alenacë
Me triumfin dhe të dalë shesheve
Njëherë dhe deri në pafundësi
Të kuptohet se semafori është vetëm një mjet
Që mund të ketë defekt!

ME GISHTIN TREGUES
DUHET NXJERRË PAPËRDHOKUN



Janë rreshtuar në maratonë
Në një shteg thuase të gjithë
Absurd i lakuriquar
Merr e vjedh, vjedh e merr
Refren si në diskun e prishur
Merr e vjedh, vjedh e merr...
Të tjerët janë të paktë
Hutimi u rri mbi ballë pikëpyetje
Frika i ka lëshuar zogjtë
Rrugët në ecje çdokund
I kanë të mbyllur si shishe me tapë...
Duarkryq nuk pritet vdekja e së keqes
Me gishtin tregues duhet
Nxjerë papërdhokun përjetësisht...
09.01.2004

IRONIKE



Do të vijë një ditë
Kur shesheve do të zhvishet kjo ironi
E lakuriquar do të ecë
Secili kalimtar do ta pështyjë në fytyrë...
Do të vijë një ditë
Kur matrapazët në pelegrinazhe
Do të ikin në Merdare
Si elefantët në karvane
Për të vdekur turpshëm
Në mënyrë horizontale...
Do të vijë një ditë
Kur disa politikanë tanë nga grushtimet
Nokdaunet dhe nokautet
Dhe me sëmundjen e Parkinsonit
Do ta harrojnë edhe emrin e vet
...............................................
Ajo ditë do të vijë patjetër
Rrugës së Zotit!
29.04.2003

ATYRE U TAKON E ARDHMJA forumi



Kjo kohë e zymtë
Kjo dritë është farsë
Thjerrëza duhet vënë nënkëmbëzën...
Kjo kohë është e brishtë
E ftohtë, akullnaja dhe ajsbergët
Instiktet sundojnë..
Kjo kohë është në udhëkryq
Para kohe lindin monstrumët...

Atyre që mbijetojnë këtë kohë
Në mënyrë vertikale
Atyre u takon e ardhmja...

KËNGË E GJALLË



NA NDOQËN



Na ndoqën
Ai, ajo – ky dhe kjo
Na ndoqën
Ata, ato dhe kush jo...
Ne të ngrirë mbetëm
Të gjithë ikën kokës duar të lidhur...
Kujtesën s’ia lëmë harresës
Ajo s’na le të shkelim rrëmbyeshëm
Dhe as nën këmbë dërrase të kalbur...

09.01.2004

KËNGË E GJALLË



Nga frika
Çdogjë kishte vdekur
Me ankth priteshin trokitjet
Dyerve nga të paftuarit...
Dita ishte e gjatë sa një shekull

Ndërsa nata dot nuk gëlltitej

Derisa malet tona nuk hijeshuan
(oh, sa ishin të bukura malet tona atëbotë)...
Pastaj nga malet
Vrullin e ndrydhur ndër mote
Me guximin e legjendave
Me këngë poema të pashkruara
Zbritën qyteteve dhe katundeve
Duke e mundur frikën për vdekje
Deri në largim të përjetshëm...


1998

MALLËNGJIMI



Tërheq thembrat zvarrë
Në udhëkryqin e Shijakut
Apo hija më tërheq pa cak
Sa fort më zu malli
Zemra ime e ndarë në dysh
Në mënyrë simetrike
Gjysma përtej Bjeshkëve të Nemuna
E gjysma këndej
Te udhëkryqi i Shijakut
Halucinacionoja në mesditë
Me sy të hapur si dy gropa pa fund
Para syve pëlhurë ekrani
Insertet ndërroheshin në mënyrë serike
Flakë, ofshamë, lot dhe ikje...
Mbi kufoma mbinin lulebozhuret
Prapë përsëritje si në refren:
Flakë, ofshamë, lot dhe ikje...
Oh, sa më ka marrë malli për rrasat e Rahovecit...
Tërheq thembrat zvarrë
Në udhëkryqin e Shijakut
Apo hija më tërheq pa cak...

15.05.1999

NËNAVE



Nga lotët valë të nënave tona
Do të ishin shkrirë
Edhe ajsbergët e polit verior
Nga ankthet e nënave tona
Para këmbëve të tyre
Do të ishin shtrirë
Të gjitha bjeshkët
Nga dhembjet e nënave tona
Do të kishin pëlcitur
Të gjitha prangat e qelive
Me durimin për çmimin Nobël
Të nënave tona
U rebeluan liderët botërorë
MBI SUPET E TYRE ERDHI PRANVERA NË KOSOVË!
14.04.2003

PËR ATA



Boshtin tim kurrizor
Do t’ua fal për lapidar
Sepse jeta
Do t’më kishte kaluar
Në frikë dhe pritje thikash
Po të mos ishin ATA.
14.02.2003

DHUNA



Mos i burgosni pëllumbat
Se burgosni lindjen tonë
Burgosni varret tona në çdo shtresë
Dhe çdo pëllëmbë të kësaj toke
Burgosni mendjen
Frymimin dhe qenien tonë...
Mos i vrisni pëllumbat
Ata janë të urtë
Dëshirojnë vetëm qiellin e lirë
Për të fluturuar shlirshëm
Dhe asgjë më shumë...

LIRINË E KAM ËNDËRRUAR
PAKËZ MË NDRYSHE



Lirinë e kam ëndërruar pak më ndryshe –
Pa vrasje enigmatike
E dëshmitarë që i lëshon toka
Pa dëshmitarë të mbrojtur...
E ëndërrova lirinë
Me shtrëngim duarsh
Si në skulpturën e Tasim Lokajt
Me parlament ku do të flasë arsyeja
Me Universitet vlerash të larta
Pa treg të zi devizash
Me dritë neoni shesheve
E pa frigoriferë që u vie erë e rëndë
Me ujë për ujitjen e parqeve
Dhe jo me gypa të koroduar...

Lirinë e kam ëndërruar ndryshe
Pakë-ë-ë-ëz më ndryshe!

06.05.2003

DHEMBSHURI

Futem nën lëkurën e secilit irakian
Nga çdo bombë e lëshuar
Më këputet nga një krah
Në çdo vrasje fëmije
Ndiej klithjen e dhembjes
Nga çdo pikë loti të nënave
Më betonohet zemra
Alergjik jam bërë në tym e flakë...

O2.04.2003

SHFRENIM



Vënies së autobombave në Stamboll

Këmbë, duar... fluturonin
Episode rrënqethëse
Ekranit shfaqen
Gjaku pentagrame mureve
Dyshemeve harta vizatonte
Rrugës vula turpi vuloste
Stambolli i shtangur
Kalimtarë të shqetësuar
Vetëdija zhduket
Fjalët skuqen para gjakut
Dhe mbeten memece
Fotografitë do t’ua lëmë
Peng brezave
Për ta treguar shfrenimin
Që s’e kap dot truri...
21.11.2003

MARSIN DUA TA SHOH NË BEHARE



Sa herë vjen marsi
I trembem rrëmujës
Dhe prangave...
Si e gjithë bota
Dua ta shoh dushkun të çelur
Vetëm në gjelbërim
Ta pushoj e etur për bukuri
Marsin ta shoh në behare
Ta pushoj shpirtin e mekur ndër stuhitë
T’i kthej
Pranverat që m’i kanë vjedhur...
16.04.2004