10 semundjet me vdekjeprurese ne bote
2 posters
:: Sondazhe :: Njeriu edhe shendeti
Faqja 1 e 1
10 semundjet me vdekjeprurese ne bote
Qe nga vitet 1970 jane me shume se 20 semundje, te panjohura me pare, per te cilat ende nuk eshte identifikuar nje trajtim i plote dhe efektiv. Raste te tyre shihen ne cdo vend te botes, mjekesia po monitoron zhvillimin dhe po perpiqet cdo dite e me teper ta kufizoje perhapjen e semundjeve te tilla, si dhe te zbuloje vaksina e kura te reja, pa permendur ketu zhvillimet me te fundit ne progres: si inxhinieria gjenetike, zbulimi i plote i gjenomit njerezor (harta e gjeneve), manipulimet cito-molekulare e deri te nanoteknologjia ne ndihme te mjekesise. Me poshte radhiten me te rendesishmet prej ketyre semundjeve, te cilat jane nder me te rejat, te cilat sjellin frike te ekspertet e mjekesise si dhe ne mbare popullaten.
Merisa- Hapësira Jonë - Forum
- Postime : 8930
Piket : 9170
Regjistruar : 26/04/2009
Mosha : 34
Vendbanimi : Ne zemren e...
Re: 10 semundjet me vdekjeprurese ne bote
1-Virusi NIPAH
Ky virus e merr emrin nga vendi i zbulimit te tij ne Nipah, Malajzi ne vitin 1999. Megjithese ka shkaktuar pak "shperthime" aftesia e tij per t'u shnderruar dhe levizur nepermjet kafsheve e njerezve dhe vdekshmeria e larte e ben kete virus nga me te tmerrshmit e semundjeve te reja. Mendohet se bartes eshte lakuriqi i nates, por semundja eshte pare edhe tek derrat, qente e macet. Njerezit e marrin kete virus duke u ushqyer me mishin e kafshes se infektuar ose nga gervishtjet e tyre. Periudha e inkubacionit eshte 4-18 dite dhe ne fillim duket si grip. Pastaj vazhdon e prek trurin, duke sjelle konvulsione e me pas gjendje kome. Gjysma e te semureve vdesin sepse per kete semundje nuk ka trajtim per te. Deri tani 109 njerez kane vdekur.
2-H5N1- Avian Flu
Ne maj 1997 ekspertet boterore te gripit u frikesuan se mos po perhapej nje epidemi e madhe gripi, e nje masiviteti te tille te papare qe nga koha e Gripit Spanjoll i vitit 1918. Si shkak njihet nje djale 3 vjecar ne Hong Kong, te cilit i kish rene gripi i pulave. Normalisht virusi i gripit peson ndryshime (mutacione) gjate kalimit nga shpendet te derrat e me pas tek njerezit. Por ky tip kishte kapercyer barrieren e specieve, duke sjelle nje tip te ri virusi te gripit per te cilen njerezit nuk kane rezistence natyrale. Per kete tip gripi nuk ka kure dhe as vaksine. Ky tip gripi u ra 18 veteve, prej te cileve 6 vdiqen. Pas therjes dhe groposjes se 1.4 milione pulave, semundja u vu nen kontroll.
3. Lyssavirusi Australian i lakuriqit te nates
Ne nentor te vitit 1996, nje grua 39-vjecare nga Queensland-i qe sa kish filluar te kujdesej per lakuriqet e nates, u semur rende. Ajo humbi ndjeshmerine ne krahun e majte dhe gradualisht kaloi ne koma e me pas vdiq. Kjo eshte e para qe vdiq nga nje semundje e cila prek te gjithe popullaten e lakuriqeve te nates ne Australi. Nje tjeter person vdiq dy vjet me vone. Deri tani nuk ka kurim per kete semundje.
4. HHV8 Virusi i Sarkomes Kaposi. Kanceri i lekures
Ne vitin 1995 doktoret vune re lezione ngjyre vishnje ne te zeze, ne lekuren ose organet e brendshme te te semureve me SIDA. Ishte nje forme e re dhe e rralle e kancerit te lekures. Faktikisht kjo vjen nga nje variant i virusit herpes dhe ne ata qe kane sistemin imunitar te demtuar dhe mund te perhapet te gjendrrat limfatike e mushkerite me pasoja fatale. E vetmja tentative ngelet Kemioterapia, por rezultatet jane te pakenaqshme.
5. Virusi Sabia
Ne Gusht te vitit 1994, nje virolog shkoi ne Kliniken e Mjekesise Tropikale ne Universitetin e Yale (USA) me ethe dhe dhimbje kurrizi. U konstatua se ai kishte nje forme komplet te re te nje virusi, te indentifikuar per here te pare ne Afriken e Jugut, i cili kishte "rreshqitur" nga nje epruvete e plasaritur. Vetem dy raste jane raportuar. Nje vdiq me hemorragji te organeve te brendeshme, ndersa tjetri mbijetoi pas vuajtjeve te papershkrueshme dhe te tmerrshme. Ky virus njihet fare pak dhe nuk ka trajtim per te.
6-Hepatiti C
Hepatiti C eshte infeksion viral i melcise, gjithashtu dhe nje shkak madhor ne sjellen e kancerit te melcise, verdhezes e vdekjes nga helmimi i gjakut. Kjo semundje u zbulua per here te pare ne vitin 1989. Hepatiti C perhapet nga kontakti direkt me gjakun e njeriut p.sh nga transfuzionet e gjakut apo nga kontakti seksual. Ne menyre globale mendohet se jane mbi 170 milione persona me kete infeksion kronik dhe cdo vit kesaj armate i shtohen 4 milione paciente te tjere. Per Hepatitin C nuk ka vaksine. Ndersa Hepatiti E eshte zbuluar ne vitin 1988, ngjan me Hepatitin C, pervec faktit se mund te transmetohet nga ushqimet dhe ka me pak shanse te jete fatal.
7-HIV-Human Immunodeficiency Virus
Virusi HIV u zbulua ne vitin 1983. Ai eshte pergjegjes per SIDA- n, sindromin e imuno-deficiences se fituar. Kjo semundje eshte identifikuar per here te pare te burrat homoseksuale ne Amerike.
Qe atehere perhapja e kesaj semundjeje eshte bere me virulente ndermjet heteroseksualeve, vecanerisht ne Afrike e Azi. Ky virus
shperndahet nepermjet gjakut dhe lengjeve trupore. Nuk ka kure dhe as vaksine per te, por nje forme e re trajtimi me ilace e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkurajuese.
8-Escherichia coli 0157: H7 (diarre)
Ky variant i rrezikshem i Escherichia coli u zbulua per here te pare ne vitin 1982 pas nje shperthimi te nje diarreje te tmerrshme me gjak, me origjine nga hamburger-et e kontaminuar.
Pas kesaj, shumica e infeksioneve kane ardhur nga ngrenia e mishit te grire te pa gatuar plotesisht. Te rriturit e shendetshem, zakonisht e marrin veten, por mund te jete vdekjeprurese te femijet e vegjel e tek te moshuarit.
9. Virusi Sindromes Pulmonare - HSP.
HSP u gjend per here te pare ne vitin 1993, pas hetimeve te bera per nje semundje fatale respiratore qe u vu re ne shtetet jugperendimore te USA-s. Qe atehere, 100 raste jane raportuar ne 20 shtete amerikane, shumica ne perendim. Si vecori e kesaj semundjeje, ndryshe nga shumica e semundjeve qe zakonisht sulmojne njerezit me mbrojtje (sistem imunitar) te dobet, kjo semundje ka prekur me te shendetshmit e me te fortet. Ajo vjen nga minjte e pyllit, vecanerisht nga i quajturi mi i drerit, pra nga rodentet. Pasi ekspozohen ndaj feceve te ketyre rodenteve pacientet kane ethe e dhimbje muskujsh deri 5 jave me vone, e ndjekur kjo me pas me marrje fryme, pasi mushkerite gradualisht mbushen me leng dhe ne raste ekstreme kjo sjell vdekje. Per kete virus nuk ka akoma nje trajtim kurues. Semundja fillon menjehere. Periudha e inkubacionit varion nga 6 ore - 5 dite. Pacienti ka ngerce abdominale, te vjella dhe dehidrim. Vdekja vjen nga dehidrimi (humbja e lengjeve). Antibiotiket ndihmojne per te shkurtuar semundjen.
10- Virusi Guanarito.
Ne shtator te vitit 1989, doktoret ne Venezuele filluan te shihnin nje semundje me ethe teper te larta, ne mesin e popullsise se fshatit. Shume nga pacientet u shtruan ne spitale sepse ethet nuk pushonin, kishin dobesi te pergjithshme, dehidrim dhe hemorragji te brendshme. Mbi 100 raste jane konfirmuar dhe rreth 1/3 e pacienteve vdiqen. Mendohet se semundja perhapet nga minjte. Njohurite per kete virus jane minimale.
Ky virus e merr emrin nga vendi i zbulimit te tij ne Nipah, Malajzi ne vitin 1999. Megjithese ka shkaktuar pak "shperthime" aftesia e tij per t'u shnderruar dhe levizur nepermjet kafsheve e njerezve dhe vdekshmeria e larte e ben kete virus nga me te tmerrshmit e semundjeve te reja. Mendohet se bartes eshte lakuriqi i nates, por semundja eshte pare edhe tek derrat, qente e macet. Njerezit e marrin kete virus duke u ushqyer me mishin e kafshes se infektuar ose nga gervishtjet e tyre. Periudha e inkubacionit eshte 4-18 dite dhe ne fillim duket si grip. Pastaj vazhdon e prek trurin, duke sjelle konvulsione e me pas gjendje kome. Gjysma e te semureve vdesin sepse per kete semundje nuk ka trajtim per te. Deri tani 109 njerez kane vdekur.
2-H5N1- Avian Flu
Ne maj 1997 ekspertet boterore te gripit u frikesuan se mos po perhapej nje epidemi e madhe gripi, e nje masiviteti te tille te papare qe nga koha e Gripit Spanjoll i vitit 1918. Si shkak njihet nje djale 3 vjecar ne Hong Kong, te cilit i kish rene gripi i pulave. Normalisht virusi i gripit peson ndryshime (mutacione) gjate kalimit nga shpendet te derrat e me pas tek njerezit. Por ky tip kishte kapercyer barrieren e specieve, duke sjelle nje tip te ri virusi te gripit per te cilen njerezit nuk kane rezistence natyrale. Per kete tip gripi nuk ka kure dhe as vaksine. Ky tip gripi u ra 18 veteve, prej te cileve 6 vdiqen. Pas therjes dhe groposjes se 1.4 milione pulave, semundja u vu nen kontroll.
3. Lyssavirusi Australian i lakuriqit te nates
Ne nentor te vitit 1996, nje grua 39-vjecare nga Queensland-i qe sa kish filluar te kujdesej per lakuriqet e nates, u semur rende. Ajo humbi ndjeshmerine ne krahun e majte dhe gradualisht kaloi ne koma e me pas vdiq. Kjo eshte e para qe vdiq nga nje semundje e cila prek te gjithe popullaten e lakuriqeve te nates ne Australi. Nje tjeter person vdiq dy vjet me vone. Deri tani nuk ka kurim per kete semundje.
4. HHV8 Virusi i Sarkomes Kaposi. Kanceri i lekures
Ne vitin 1995 doktoret vune re lezione ngjyre vishnje ne te zeze, ne lekuren ose organet e brendshme te te semureve me SIDA. Ishte nje forme e re dhe e rralle e kancerit te lekures. Faktikisht kjo vjen nga nje variant i virusit herpes dhe ne ata qe kane sistemin imunitar te demtuar dhe mund te perhapet te gjendrrat limfatike e mushkerite me pasoja fatale. E vetmja tentative ngelet Kemioterapia, por rezultatet jane te pakenaqshme.
5. Virusi Sabia
Ne Gusht te vitit 1994, nje virolog shkoi ne Kliniken e Mjekesise Tropikale ne Universitetin e Yale (USA) me ethe dhe dhimbje kurrizi. U konstatua se ai kishte nje forme komplet te re te nje virusi, te indentifikuar per here te pare ne Afriken e Jugut, i cili kishte "rreshqitur" nga nje epruvete e plasaritur. Vetem dy raste jane raportuar. Nje vdiq me hemorragji te organeve te brendeshme, ndersa tjetri mbijetoi pas vuajtjeve te papershkrueshme dhe te tmerrshme. Ky virus njihet fare pak dhe nuk ka trajtim per te.
6-Hepatiti C
Hepatiti C eshte infeksion viral i melcise, gjithashtu dhe nje shkak madhor ne sjellen e kancerit te melcise, verdhezes e vdekjes nga helmimi i gjakut. Kjo semundje u zbulua per here te pare ne vitin 1989. Hepatiti C perhapet nga kontakti direkt me gjakun e njeriut p.sh nga transfuzionet e gjakut apo nga kontakti seksual. Ne menyre globale mendohet se jane mbi 170 milione persona me kete infeksion kronik dhe cdo vit kesaj armate i shtohen 4 milione paciente te tjere. Per Hepatitin C nuk ka vaksine. Ndersa Hepatiti E eshte zbuluar ne vitin 1988, ngjan me Hepatitin C, pervec faktit se mund te transmetohet nga ushqimet dhe ka me pak shanse te jete fatal.
7-HIV-Human Immunodeficiency Virus
Virusi HIV u zbulua ne vitin 1983. Ai eshte pergjegjes per SIDA- n, sindromin e imuno-deficiences se fituar. Kjo semundje eshte identifikuar per here te pare te burrat homoseksuale ne Amerike.
Qe atehere perhapja e kesaj semundjeje eshte bere me virulente ndermjet heteroseksualeve, vecanerisht ne Afrike e Azi. Ky virus
shperndahet nepermjet gjakut dhe lengjeve trupore. Nuk ka kure dhe as vaksine per te, por nje forme e re trajtimi me ilace e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkurajuese.
8-Escherichia coli 0157: H7 (diarre)
Ky variant i rrezikshem i Escherichia coli u zbulua per here te pare ne vitin 1982 pas nje shperthimi te nje diarreje te tmerrshme me gjak, me origjine nga hamburger-et e kontaminuar.
Pas kesaj, shumica e infeksioneve kane ardhur nga ngrenia e mishit te grire te pa gatuar plotesisht. Te rriturit e shendetshem, zakonisht e marrin veten, por mund te jete vdekjeprurese te femijet e vegjel e tek te moshuarit.
9. Virusi Sindromes Pulmonare - HSP.
HSP u gjend per here te pare ne vitin 1993, pas hetimeve te bera per nje semundje fatale respiratore qe u vu re ne shtetet jugperendimore te USA-s. Qe atehere, 100 raste jane raportuar ne 20 shtete amerikane, shumica ne perendim. Si vecori e kesaj semundjeje, ndryshe nga shumica e semundjeve qe zakonisht sulmojne njerezit me mbrojtje (sistem imunitar) te dobet, kjo semundje ka prekur me te shendetshmit e me te fortet. Ajo vjen nga minjte e pyllit, vecanerisht nga i quajturi mi i drerit, pra nga rodentet. Pasi ekspozohen ndaj feceve te ketyre rodenteve pacientet kane ethe e dhimbje muskujsh deri 5 jave me vone, e ndjekur kjo me pas me marrje fryme, pasi mushkerite gradualisht mbushen me leng dhe ne raste ekstreme kjo sjell vdekje. Per kete virus nuk ka akoma nje trajtim kurues. Semundja fillon menjehere. Periudha e inkubacionit varion nga 6 ore - 5 dite. Pacienti ka ngerce abdominale, te vjella dhe dehidrim. Vdekja vjen nga dehidrimi (humbja e lengjeve). Antibiotiket ndihmojne per te shkurtuar semundjen.
10- Virusi Guanarito.
Ne shtator te vitit 1989, doktoret ne Venezuele filluan te shihnin nje semundje me ethe teper te larta, ne mesin e popullsise se fshatit. Shume nga pacientet u shtruan ne spitale sepse ethet nuk pushonin, kishin dobesi te pergjithshme, dehidrim dhe hemorragji te brendshme. Mbi 100 raste jane konfirmuar dhe rreth 1/3 e pacienteve vdiqen. Mendohet se semundja perhapet nga minjte. Njohurite per kete virus jane minimale.
Merisa- Hapësira Jonë - Forum
- Postime : 8930
Piket : 9170
Regjistruar : 26/04/2009
Mosha : 34
Vendbanimi : Ne zemren e...
Re: 10 semundjet me vdekjeprurese ne bote
Si paranteze ne kete vazhdim, me duhet te theksoj per ju te dashur lexues se jam e bindur qe pasi te keni lexuar 10 semundjet e para, pervec informacionit e disa viruseve te cilat ju ndoshta si keni degjuar kurre (shumicen e tyre), mund t`ju lindin pyetje:
E ne mes tyre mund te jene dhe keto :
A vertete e justifikojne titullin e ketij shkrimi, keto semundje?
A mund te fusim ne semundjet me vdekjeprurese te botes nje semundje qe ka prekur 2 vete apo tre, apo qofte dhe 100 paciente?
Me duhet t`ju them se kjo eshte e natyrshme, me shume njerez vdesin ne urgjenca apo ne shtepi nga fasulet, komcat e objektet e huaja ne rruget e frymemarrjes. Me shume njerez vdesin nga semundjet "ordinere", pra pse?
a.) Shume prej ketyre semundjeve te reja nuk i "masim" dot me numrin e viktimave. Jane zbuluar relativisht vone, e per faktore subjektive e objektive nuk mund ta bejme nje gje te tille.
b.) Egersia e nje semundje matet nga vdekshmeria qe shkakton, nga njohurite qe kemi ne per te, e mjetet ne dispozicion per kurim. Prandaj themi nese ne semundjen e re, te pare ne tre paciente (ne gjithe boten) - dy vdesin. Kjo "perkthehet" qe 2/3 vdesin, pra ne rast perhapje te ketij virusi ne 100 paciente /66 jane pashprese, statistikisht.
c.) Me kryesorja, mbani mend se bejme fjale per semundje infektive. Pra qe perhapen, jane ngjitese ne nje forme a nje tjeter. E ne kurre nuk e dime se kur ky virus do "vendose" te marre nje viktime tjeter ose te na cudise me nje epidemi masive.
d.) Njohurite tona minimale, elementi surprize ne favor te virusit dhe vdekshmeria teper e larte, krahasuar me semundjet e tjera, nuk jane thjesht nje tregues i pafuqise se shkences mjekesore ne kete aspekt, por nje shtytje per te kerkuar e zbuluar rruge te paeksploruara !
Per keto arsye, e shume te tjera keto semundje i quajme SEMUNDJET ME VDEKJEPRURESE NE BOTE !
11. Hepatiti C.
Ky infeksion viral i melcise eshte shkak madhor ne sjelljen e kancerit te melcise, verdhesit e vdekjes nga helmimi i gjakut. Zbuluar per here te pare ne 1989, perhapet nga kontakti direkt me gjakun e njeriut, p.sh nga transfuzionet e gjakut apo kontakti seksual. Ne menyre globale mendohet se jane mbi 170 milione persona me kete infeksion kronik, e cdo vit kesaj armate i shtohen 4 milione te tjere. Nuk ka vaksine per Hepatitin C.
12. Hepatiti E.
Zbuluar ne 1988, ngjan me Hepatitin C, pervec se mund te transmetohet nga ushqimet e ka me pak shance te jete fatal.
13. HIV-Human Immunodeficiency Virus.
Ne 1983 u zbulua HIV qe eshte pergjegjes per SIDA-n, Sindromin e imuno-deficiences se fituar. Nje semundje kjo e indentifikuar per here te pare ne burrat homoseksuale ne Amerike. Qe atehere perhapja e kesaj semundje eshte bere me virulente ndermjet heteroseksualeve, vecanerisht ne Afrike e Azi. Shperndahet nepermjet gjakut e lengjeve trupore. Nuk ka kure dhe as vaksine per te, por nje forme e re trajtimi me ilace e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkujaruese.
14. Escherichia coli 0157 : H7.
Ky variant i rrezikshem i Escherichia coli u zbulua per here te pare ne 1982 pas nje shperthimi te nje diarreje te tmerrshme me gjak me origjine nga hamburger-et e kontaminuar. Pas kesaj, shumica e infeksioneve kane ardhur nga ngrenia e mishit te grire te pa gatuar plotesisht. Te rriturit e shendetshem, zakonisht e marrin veten, por mund te jete vdekjeprurese te femijet e vegjel e tek te moshuarit.
15. Campylobacter jejuni.
Eshte shkaku kryesor i diarrese ne vendet e zhvilluara. Identifikuar ne `77, ky bakter prek kedo, por femijet nen 5 vjec dhe te rinjte jane me ne rrezik. Campylobacter jejuni shpesh gjindet ne pulen e pagatuar, ne qumeshtin e paziere, pasi bakteria bartet nga kafshet e mizat neper ferma.
16. Cryptosporidium parvum.
Tjeter fajtor per diarrene, prek nje ne 40 persona ne Europen perendimore.
17. Rotavirusi.
Kjo eshte nje endemi mbare boterore, pergjegjes per gjysmen e shtrimeve ne spitale nga diarreja te femijeve. Zbuluar ne `73 vjen nga pergatitja e ushqimit me duar te palara, zakonisht ne shtepi. Mbi 1.000.000. femije vdesin nga pasojat e rotavirusit cdo vit !
18. Semundja e Legjionareve.
Mori kete emer ne 1976 kur nje shperthim i pneumonise u pa ndermjet pjesemarresve ne takimin e Legjionit Amerikan ne Filadelfia. Qindra-mijera persona infektohen prej saj ne te gjithe boten cdo vit; 5-30% e tyre vdesin. Perhapet nga sistemi i ajrit te kondicionuar. Kapur ne fazen e hershme trajtohet me rrezultat.
19. Ebola.
Ethet hemorragjike Ebola, jane nje semundje vdekjeprurese te njerezit e majmunet, shihet ne menyre sporadike qe nga zbulimi i saj ne 1976. Merr emrin e nje lumi (Ebola) ne Kongo (ish Zaire). Eshte teper infektiv nepermjet kontaktit me lengje trupore, sjell temperature te larte e te vjella masive. Shumica e viktimave vdesin brenda nje jave nga fillimi i infeksionit, pasi gjithe organet e brendshme te tyre bejne kolaps total. S`ka kure !
20. Semundja Lyme.
U pa ne fillim kur po vrojtohej artriti ne femijet e qytetit Lyme (Connecticut, USA). Shkaktohet nga bakteri Borrelia burdorferi e transmetohet me pickim. Rralle eshte fatale, por nese skuqja fillestare nuk trajtohet sjell invaliditet nepermjet semundjes se kyceve e lodhje kronike.
E ne mes tyre mund te jene dhe keto :
A vertete e justifikojne titullin e ketij shkrimi, keto semundje?
A mund te fusim ne semundjet me vdekjeprurese te botes nje semundje qe ka prekur 2 vete apo tre, apo qofte dhe 100 paciente?
Me duhet t`ju them se kjo eshte e natyrshme, me shume njerez vdesin ne urgjenca apo ne shtepi nga fasulet, komcat e objektet e huaja ne rruget e frymemarrjes. Me shume njerez vdesin nga semundjet "ordinere", pra pse?
a.) Shume prej ketyre semundjeve te reja nuk i "masim" dot me numrin e viktimave. Jane zbuluar relativisht vone, e per faktore subjektive e objektive nuk mund ta bejme nje gje te tille.
b.) Egersia e nje semundje matet nga vdekshmeria qe shkakton, nga njohurite qe kemi ne per te, e mjetet ne dispozicion per kurim. Prandaj themi nese ne semundjen e re, te pare ne tre paciente (ne gjithe boten) - dy vdesin. Kjo "perkthehet" qe 2/3 vdesin, pra ne rast perhapje te ketij virusi ne 100 paciente /66 jane pashprese, statistikisht.
c.) Me kryesorja, mbani mend se bejme fjale per semundje infektive. Pra qe perhapen, jane ngjitese ne nje forme a nje tjeter. E ne kurre nuk e dime se kur ky virus do "vendose" te marre nje viktime tjeter ose te na cudise me nje epidemi masive.
d.) Njohurite tona minimale, elementi surprize ne favor te virusit dhe vdekshmeria teper e larte, krahasuar me semundjet e tjera, nuk jane thjesht nje tregues i pafuqise se shkences mjekesore ne kete aspekt, por nje shtytje per te kerkuar e zbuluar rruge te paeksploruara !
Per keto arsye, e shume te tjera keto semundje i quajme SEMUNDJET ME VDEKJEPRURESE NE BOTE !
11. Hepatiti C.
Ky infeksion viral i melcise eshte shkak madhor ne sjelljen e kancerit te melcise, verdhesit e vdekjes nga helmimi i gjakut. Zbuluar per here te pare ne 1989, perhapet nga kontakti direkt me gjakun e njeriut, p.sh nga transfuzionet e gjakut apo kontakti seksual. Ne menyre globale mendohet se jane mbi 170 milione persona me kete infeksion kronik, e cdo vit kesaj armate i shtohen 4 milione te tjere. Nuk ka vaksine per Hepatitin C.
12. Hepatiti E.
Zbuluar ne 1988, ngjan me Hepatitin C, pervec se mund te transmetohet nga ushqimet e ka me pak shance te jete fatal.
13. HIV-Human Immunodeficiency Virus.
Ne 1983 u zbulua HIV qe eshte pergjegjes per SIDA-n, Sindromin e imuno-deficiences se fituar. Nje semundje kjo e indentifikuar per here te pare ne burrat homoseksuale ne Amerike. Qe atehere perhapja e kesaj semundje eshte bere me virulente ndermjet heteroseksualeve, vecanerisht ne Afrike e Azi. Shperndahet nepermjet gjakut e lengjeve trupore. Nuk ka kure dhe as vaksine per te, por nje forme e re trajtimi me ilace e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkujaruese.
14. Escherichia coli 0157 : H7.
Ky variant i rrezikshem i Escherichia coli u zbulua per here te pare ne 1982 pas nje shperthimi te nje diarreje te tmerrshme me gjak me origjine nga hamburger-et e kontaminuar. Pas kesaj, shumica e infeksioneve kane ardhur nga ngrenia e mishit te grire te pa gatuar plotesisht. Te rriturit e shendetshem, zakonisht e marrin veten, por mund te jete vdekjeprurese te femijet e vegjel e tek te moshuarit.
15. Campylobacter jejuni.
Eshte shkaku kryesor i diarrese ne vendet e zhvilluara. Identifikuar ne `77, ky bakter prek kedo, por femijet nen 5 vjec dhe te rinjte jane me ne rrezik. Campylobacter jejuni shpesh gjindet ne pulen e pagatuar, ne qumeshtin e paziere, pasi bakteria bartet nga kafshet e mizat neper ferma.
16. Cryptosporidium parvum.
Tjeter fajtor per diarrene, prek nje ne 40 persona ne Europen perendimore.
17. Rotavirusi.
Kjo eshte nje endemi mbare boterore, pergjegjes per gjysmen e shtrimeve ne spitale nga diarreja te femijeve. Zbuluar ne `73 vjen nga pergatitja e ushqimit me duar te palara, zakonisht ne shtepi. Mbi 1.000.000. femije vdesin nga pasojat e rotavirusit cdo vit !
18. Semundja e Legjionareve.
Mori kete emer ne 1976 kur nje shperthim i pneumonise u pa ndermjet pjesemarresve ne takimin e Legjionit Amerikan ne Filadelfia. Qindra-mijera persona infektohen prej saj ne te gjithe boten cdo vit; 5-30% e tyre vdesin. Perhapet nga sistemi i ajrit te kondicionuar. Kapur ne fazen e hershme trajtohet me rrezultat.
19. Ebola.
Ethet hemorragjike Ebola, jane nje semundje vdekjeprurese te njerezit e majmunet, shihet ne menyre sporadike qe nga zbulimi i saj ne 1976. Merr emrin e nje lumi (Ebola) ne Kongo (ish Zaire). Eshte teper infektiv nepermjet kontaktit me lengje trupore, sjell temperature te larte e te vjella masive. Shumica e viktimave vdesin brenda nje jave nga fillimi i infeksionit, pasi gjithe organet e brendshme te tyre bejne kolaps total. S`ka kure !
20. Semundja Lyme.
U pa ne fillim kur po vrojtohej artriti ne femijet e qytetit Lyme (Connecticut, USA). Shkaktohet nga bakteri Borrelia burdorferi e transmetohet me pickim. Rralle eshte fatale, por nese skuqja fillestare nuk trajtohet sjell invaliditet nepermjet semundjes se kyceve e lodhje kronike.
Re: 10 semundjet me vdekjeprurese ne bote
Sëmundje të ndryshme e kanë shoqëruar njerëzimin që nga fillimet e tij e deri në ditët tona. Shumë prej tyre janë vënë nën kontroll, disa janë reduktuar plotësisht e pak janë ato sëmundje të cilat janë akoma të tmerrshme në forcën e plotë të tyre.
Që nga vitet e `70-ta janë më shumë se 20 sëmundje, të panjohura më parë, për të cilat nuk kemi identifikuar një trajtim të plotë efektiv. Raste të tyre shihen në çdo vend të Botës, mjekësia po monitorizon zhvillimin e po përpiqet përditë që ta kufizoj përhapjen e sëmundjeve të tilla, të zbulojë vaksina e kura (ilaqe) të reja, pa përmendur këtu zhvillimet më të fundit në në çdo fushë: si inxhinieria gjenetike, zbulimi i plotë i gjenomit njerëzor (harta e gjeneve), manipulimet cito-molekulare e deri të nanoteknologjia në ndihmë të mjekësisë.
Të shohim sëmundjet më të rendësishme prej ketyre, të cilat janë ndër më të rejat e që sjellin frikë tek ekspertët e mjekësisë e në mbarë rruzullin tokësor!
1. VIRUSI NIPAH.
E ka marrur emrin nga vendi i zbulimit të tij (Nipah, Malajzi me 1999.) Megjithëse ka shkaktuar pak "shpërthime", aftësia e tij për t'u shëndrruar e levizur nepermjet kafshëve e njerëzve dhe vdekshmëria e lartë e bën këtë virus nga më të tmerrshmit e sëmundjeve të reja.
Mendohet se bartës është lakuriqi i natës, por sëmundja është parë dhe tek derrat, qentë e macet.
Njerëzit e marrin këtë virus duke u ushqyer me mishin e kafshës së infektuar ose nga gërvishtjet e tyre.
Periudha e inkubacionit është 4-18 ditë, e duket si gripi në fillim. Pastaj vazhdon e prek trurin, duke sjellur konvulsione e më pas gjendje kome. Gjysma e të sëmurëve vdesin e nuk kemi trajtim për të. Deri tani 109 njerëz kanë vdekur.
2. H5NI (Avian Flu)
Në Maj 1997 ekspertët botërorë të gripit u frikësuan se mos po përhapej një Pandemi e madhe gripi, e një masiviteti të tillë të paparë që nga koha e Gripit Spanjoll (1918). Shkaku? Një djali 3 vjeçar në Hong Kong i kish rënë gripi i pulave. Normalisht virusi i gripit pëson ndryshime (mutacione) gjatë kalimit nga shpendët të derrat e më pas tek njerëzit. Por ky tip kishte kapërcyer barrierën e specieve (llojeve), duke sjellë një tip të ri virusi të gripit për të cilën njerëzit nuk kanë rezistencë natyrale.
Për gripin nuk ka kure (mjekim), e për këtë tip të ri nuk ka vaksinë. Ky tip gripi u ra 18 personave, 6 vdiqën. Pas therjes e groposjes se 1.4 milion pulave sëmundja u vendos nën kontroll.
3. nvCJD - (new variant of CJD/ variant i ri i sëmundjes së "Lopës së çmendur").
Kjo sëmundje u zbulua në vitet e `20-ta si gjendje e rendë që prekte moshat e vjetra. Sëmundja e quajtur KRAUTZFELD-JAKOB (CJD Creutzfeldt-Jacob disease) është forma njerëzore e sëmundjes të cilën tek kafshët e quajmë sëmundja e "Lopës së çmendur"- (BSE ose mad cow disease). Por më 1996 Grupi Special Kombëtar për monitorizimin e kësaj sëmundjeje (CJD) në Britaninë e Madhe (me qendër në Edinburgh) identifikoi një tip të kësaj sëmundje të panjohur më parë nga shkenca, variant i ri i CJD, ku mosha mesatare e viktimave ishte 29 vjeç! Janë gjetur lidhje me ekspozimin, ndoshta nëpërmjet ushqimit, ndaj një sëmundje të ngjashme tek lopa e quajtur Encefalopatia Spongjiforme Bovine (BSE - Bovine Spongiform Encephalopathy ose Sëmundja e Lopës së Çmendur).
Në fillim të kësaj sëmundje pacienti kalon në depresion dhe një ndjenjë të çuditshme si "ngjitje" e lëkurës. Më pas kemi humbje të balancës, e në stadin e vdekjes i sëmuri është komplet i imobil-izuar dhe memec.
Nuk dihen numrat e saktë në të gjithë botën, por në Britani kjo sëmundje ka prekur 100 vetë.
Është FATALE 100% nuk ka kure (shërim).
4. Lyssavirusi Australian i Lakuriqit të nates.
Nëntor 1996, një grua 39 vjeçare nga Queensland që sa kish filluar të kujdesej për lakuriqët e natës, sëmuret. Humb ndjeshmërinë në krahun e majtë, gradualisht kalon në koma e më pas vdes.
Kjo është e para që vdiq nga një sëmundje e cila prek të gjithë popullatën e lakuriqëve të natës në Australi. Një tjeter person vdiq dy vjet më vonë. Deri tani nuk ka kurim (shërim) për këtë problem.
5. HHV8 Virusi i Sarkomes Kaposi.
Më 1995 doktorët panë lezione ngjyre vishnje në të zezë, në lekurën ose organet e brendëshme të të sëmurëve me SIDA. Ishte një formë e re dhe e rrallë e kancerit të lëkurës. Faktikisht kjo vjen nga një variant i virusit herpes, dhe në ata që kanë sistemin imun të dëmtuar, mund të përhapet te gjendrrat limfatike e mushkëritë me pasoja fatale.
E vetmja tentativeë ngelet Kemioterapia, por rezultatet janë të pakënaqëshme.
6. Virusi Sabia
Gusht 1994, një virolog shkoi në Klinikën e Mjekësisë Tropikale në Universitetin e Yale-it (USA) me ethe dhe dhimbje kurrizi. U konstatua që ai kishte një formë komplet të re të një virusi, indentifikuar për herë të parë në Afrikën e Jugut, i cili kishte "rrëshqitur" nga një epruvetë e plasaritur.
Vetem dy raste janë raportuar: një vdiq me hemorragji të organeve të brendeshme e tjetri mbijetoi pas vuajtjeve të papërshkrueshme, të tmerrshme. Ky virus njihet fare pak e s`ka trajtim për te.
7. Virusi Hendra.
Ngjan me virusin Nipah, por gjindet në Australi. Është hasur tre herë në njerëz, të gjithë e morën nga kontakti me kuajt. Dy prej tyre vdiqën.
8. Virusi Sin Nombre ose Hantavirusi i Sindromes Pulmonare - HSP
HSP u gjend për herë të parë në 1993, pas hetimeve të bëra për një sëmundje fatale respiratore që u vu re në shtetet jug-perendimore të USA që atëherë, 100 raste janë raportuar në 20 shtete amerikane, shumica në perëndim.
Veçoria e kësaj sëmundje?
Ndryshe nga shumica e sëmundjeve që zakonisht sulmojnë njerëzit me mbrojtje (sistem imun) të dobet, kjo sëmundje ka prekur më të shëndetshmit e me të fortët.
Vjen nga minjtë e pyllit (i quajturi mi i drerit) pra nga rodentët. Pasi ekspozohen ndaj feceve të këtyre rodentëve pacientet kanë ethe e dhimbje muskujsh deri 5 javë më vonë, e ndjekur kjo me pas me marrje fryme pasi mushkëritë gradualisht mbushen me lëng, në raste ekstreme kjo sjell vdekje. S`ka trajtim për këtë virus.
9. Vibrio Kolera 0130 (Vibrio cholerae 0130).
Ky është bakteri përgjegjës për Kolerën Aziatike, i izoluar për herë të parë në Peru (në 1991).
Përhapet tepër shpejt nëpërmjet ujit të ndotur e me pas arrin proporcione epidemike: nga mbi 1.000.000 pacientë të prekur në hemisferën perën-dimore (nga 1991-1995) pati mbi 10.000 të vdekur. Sëmundja fillon MENJËHERË! Periudha e inkubacionit sillet, nga 6 orë - 5 ditë. Pacienti ka ngërçe abdominale, të vjella e dehidrim. Vdekja vjen nga dehidrimi (humbja e lengjeve). Antibiotikët ndihmojnë për të shkurtuar sëmundjen.
10. Virusi Guanarito.
Në Shtator të 1989-tës, doctorët në Venezuelë filluan të shihnin një sëmundje me ethe tepër të larta në mesin e popullsisë së fshatit. Shumë nga pacientët u shtruan në spitale sepse ethet nuk pushonin, kishin dobësi të përgjithshme, dehidrim dhe hemorragji të brendshme. Mbi 100 raste janë konfirmuar, rreth 1/3 e pacienteve vdiqën.
Mendohet se përhapet nga minjtë. Njohuritë për këtë virus janë minimale.
Si paratezë në këtë vazhdim, me duhet të theksoj për ju të dashur lexues se jam i bindur që pasi të keni lexuar 10 sëmundjet e para, përveç informacionit e disa viruseve të cilat ju ndoshta si keni dëgjuar kurrë (shumicën e tyre), mund t`ju lindin pyetje:
E në mes tyre mund të jene dhe këto:
A vërtetë e justifikojnë titullin e këtij shkrimi, këto sëmundje?
A mund të fusim në sëmundjet me vdekjeprurëse të Botës një sëmundje që ka prekur 2 vete apo tre, apo qoftë dhe 100 pacientë?
Më duhet t`ju them se kjo është e natyrshme, me shume njerëz vdesin në urgjenca apo në shtëpi nga fasulet, pullat e këmishave e objektet e huaja në rruget e frymemarrjes. Më shumë njerëz vdesin nga sëmundjet "ordinere", pra pse?
a.) Shumë prej këtyre sëmundjeve të reja nuk i "masim" dot me numrin e viktimave. Janë zbuluar relativisht vonë, e për faktorë subjektivë e objektivë nuk mund ta bëjmë një gjë të tillë.
b.) Egërsia e një sëmundje matet nga vdekshmeria që shkakton, nga njohuritë që kemi ne për të, e mjetet në dispozicion për kurim (shërim). Prandaj themi nëse në sëmundjen e re, të pare në tre pacientë (në gjithë Botën) - dy vdesin. Kjo "përkthehet" që 2/3 vdesin, pra në rast përhapje të këtij virusi në 100 paciente 66 janë pashpresë, statistikisht.
c.) Më kryesorja, mbani mend se bëjmë fjalë për sëmundje infektive. Pra që përhapen, janë ngjitëse në një forme a një tjeter. E ne kurrë nuk e dime se kur ky virus do "vendosë" të marrë një viktimë tjetër ose të na çudisë me një epidemi masive.
d.) Njohuritë tona minimale, elementi surprizë në favor të virusit dhe vdekshmeria tepër e lartë, krahasuar me sëmundjet e tjera, nuk janë thjesht një tregues i pafuqisë së shkencës mjekësore në këtë aspekt, por një shtytje për të kërkuar e zbuluar rrugë të paeksploruara!
Për këto arsye, e shume të tjera këto sëmundje i quajme SËMUNDJET ME VDEKJEPRURËSE në BOTË !
11. Hepatiti C.
Ky infeksion viral i mëlçisë është shkak madhor në sjelljen e kancerit të mëlçisë, verdhësit e vdekjes nga helmimi i gjakut. Zbuluar për herë të parë në 1989, përhapet nga kontakti direkt me gjakun e njeriut, p.sh nga transfuzionet e gjakut apo kontakti seksual. Në mënyrë globale mendohet se janë mbi 170 milion persona me këtë infeksion kronik, e çdo vit kësaj armate i shtohen 4 milion të tjerë. Nuk ka vaksine për Hepatitin C.
12. Hepatiti E.
Zbuluar në 1988-tën, ngjan me Hepatitin C, përveç se mund të transmetohet nga ushqimet ka më pak shanse të jetë fatal.
13. HIV-Human Immunodeficiency Virus.
Më 1983 u zbulua HIV virusi që është përgjegjes për SIDA-n, Sindromin e imuno-deficiencës së fituar. Një sëmundje kjo e indentifikuar për herë të parë në burrat homoseksualë në Amerikë. Që atëherë përhapja e kësaj sëmundje është bërë me virulente ndërmjet heteroseksualëve, veçanërisht në Afrikë e Azi. Shpërndahet nëpërmjet gjakut e lëngjeve trupore. Nuk ka kurë (shërim) dhe as vaksinë për të, por një forme e re trajtimi me ilaçe e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkujaruese.
14. Escherichia coli 0157 : H7.
Ky variant i rrezikshem i Escherichia coli u zbulua për here të pare në 1982 pas një shperthimi të një diarreje të tmerrshme me gjak me origjine nga hamburger-et e kontaminuar. Pas kesaj, shumica e infeksioneve kanë ardhur nga ngrenia e mishit të grire të pa gatuar plotesisht. të rriturit e shendetshem, zakonisht e marrin veten, por mund të jete vdekjeprurese të femijet e vegjel e tek të moshuarit.
15. Campylobacter jejuni.
Është shkaku kryesor i diarresë në vendet e zhvilluara. Identifikuar në `77-tën, ky bakter prek çdo kënd, por fëmijet nën 5 vjeç dhe të rinjtë janë më në rrezik. Campylobacter jejuni shpesh gjindet në pulën e pagatuar, në qumështin e pazier, pasi bakteria bartet nga kafshet e mizat nëpër ferma.
16. Cryptosporidium parvum.
Tjeter fajtor për diarrenë, prek një në 40 persona në Europën perëndimore.
17. Rotavirusi.
Kjo është një endemi mbarë botërore, përgjegjës për gjysmën e shtrimeve në spitale nga diarreja të fëmijëve. Zbuluar në `73-tën vjen nga përgatitja e ushqimit me duar të palara, zakonisht në shtepi. Mbi 1.000.000 fëmije vdesin nga pasojat e rotavirusit çdo vit!
18. Semundja e Legjionareve.
Mori këtë emër në 1976-tën kur një shpërthim i pneumonisë u pa ndërmjet pjesëmarrësve në takimin e Legjionit Amerikan në Filadelfia. Qindra-mijëra persona infektohen prej saj në të gjithë Botën çdo vit, 5 - 30% e tyre vdesin. Përhapet nga sistemi i ajrit të kondicionuar. Kapur në fazen e hershme trajtohet me rezultat.
19. Ebola.
Ethet hemorragjike Ebola, janë një sëmundje vdekjeprurëse te njerëzit e majmunët, shihet në mënyrë sporadike që nga zbulimi i saj në 1976. Merr emrin e një lumi (Ebola) në Kongo (ish Zaire). Është tepër infektiv nëpërmjet kontaktit me lengje trupore, sjell temperaturë të lartë e të vjella masive. Shumica e viktimave vdesin brenda një jave nga fillimi i infeksionit, pasi gjithë organet e brendshme të tyre bëjnë kolaps total. S`ka kurë (shërim)!
20. Semundja Lyme.
U pa në fillim kur po vrojtohej artriti në fëmijët e qytetit Lyme (Connecticut, USA). Shkaktohet nga bakteri Borrelia burdorferi e transmetohet me pickim. Rrallë është fatale, por nëse skuqja fillestare nuk trajtohet sjell invaliditet nëpërmjet sëmundjes se kyçeve e lodhje kronike .
Që nga vitet e `70-ta janë më shumë se 20 sëmundje, të panjohura më parë, për të cilat nuk kemi identifikuar një trajtim të plotë efektiv. Raste të tyre shihen në çdo vend të Botës, mjekësia po monitorizon zhvillimin e po përpiqet përditë që ta kufizoj përhapjen e sëmundjeve të tilla, të zbulojë vaksina e kura (ilaqe) të reja, pa përmendur këtu zhvillimet më të fundit në në çdo fushë: si inxhinieria gjenetike, zbulimi i plotë i gjenomit njerëzor (harta e gjeneve), manipulimet cito-molekulare e deri të nanoteknologjia në ndihmë të mjekësisë.
Të shohim sëmundjet më të rendësishme prej ketyre, të cilat janë ndër më të rejat e që sjellin frikë tek ekspertët e mjekësisë e në mbarë rruzullin tokësor!
1. VIRUSI NIPAH.
E ka marrur emrin nga vendi i zbulimit të tij (Nipah, Malajzi me 1999.) Megjithëse ka shkaktuar pak "shpërthime", aftësia e tij për t'u shëndrruar e levizur nepermjet kafshëve e njerëzve dhe vdekshmëria e lartë e bën këtë virus nga më të tmerrshmit e sëmundjeve të reja.
Mendohet se bartës është lakuriqi i natës, por sëmundja është parë dhe tek derrat, qentë e macet.
Njerëzit e marrin këtë virus duke u ushqyer me mishin e kafshës së infektuar ose nga gërvishtjet e tyre.
Periudha e inkubacionit është 4-18 ditë, e duket si gripi në fillim. Pastaj vazhdon e prek trurin, duke sjellur konvulsione e më pas gjendje kome. Gjysma e të sëmurëve vdesin e nuk kemi trajtim për të. Deri tani 109 njerëz kanë vdekur.
2. H5NI (Avian Flu)
Në Maj 1997 ekspertët botërorë të gripit u frikësuan se mos po përhapej një Pandemi e madhe gripi, e një masiviteti të tillë të paparë që nga koha e Gripit Spanjoll (1918). Shkaku? Një djali 3 vjeçar në Hong Kong i kish rënë gripi i pulave. Normalisht virusi i gripit pëson ndryshime (mutacione) gjatë kalimit nga shpendët të derrat e më pas tek njerëzit. Por ky tip kishte kapërcyer barrierën e specieve (llojeve), duke sjellë një tip të ri virusi të gripit për të cilën njerëzit nuk kanë rezistencë natyrale.
Për gripin nuk ka kure (mjekim), e për këtë tip të ri nuk ka vaksinë. Ky tip gripi u ra 18 personave, 6 vdiqën. Pas therjes e groposjes se 1.4 milion pulave sëmundja u vendos nën kontroll.
3. nvCJD - (new variant of CJD/ variant i ri i sëmundjes së "Lopës së çmendur").
Kjo sëmundje u zbulua në vitet e `20-ta si gjendje e rendë që prekte moshat e vjetra. Sëmundja e quajtur KRAUTZFELD-JAKOB (CJD Creutzfeldt-Jacob disease) është forma njerëzore e sëmundjes të cilën tek kafshët e quajmë sëmundja e "Lopës së çmendur"- (BSE ose mad cow disease). Por më 1996 Grupi Special Kombëtar për monitorizimin e kësaj sëmundjeje (CJD) në Britaninë e Madhe (me qendër në Edinburgh) identifikoi një tip të kësaj sëmundje të panjohur më parë nga shkenca, variant i ri i CJD, ku mosha mesatare e viktimave ishte 29 vjeç! Janë gjetur lidhje me ekspozimin, ndoshta nëpërmjet ushqimit, ndaj një sëmundje të ngjashme tek lopa e quajtur Encefalopatia Spongjiforme Bovine (BSE - Bovine Spongiform Encephalopathy ose Sëmundja e Lopës së Çmendur).
Në fillim të kësaj sëmundje pacienti kalon në depresion dhe një ndjenjë të çuditshme si "ngjitje" e lëkurës. Më pas kemi humbje të balancës, e në stadin e vdekjes i sëmuri është komplet i imobil-izuar dhe memec.
Nuk dihen numrat e saktë në të gjithë botën, por në Britani kjo sëmundje ka prekur 100 vetë.
Është FATALE 100% nuk ka kure (shërim).
4. Lyssavirusi Australian i Lakuriqit të nates.
Nëntor 1996, një grua 39 vjeçare nga Queensland që sa kish filluar të kujdesej për lakuriqët e natës, sëmuret. Humb ndjeshmërinë në krahun e majtë, gradualisht kalon në koma e më pas vdes.
Kjo është e para që vdiq nga një sëmundje e cila prek të gjithë popullatën e lakuriqëve të natës në Australi. Një tjeter person vdiq dy vjet më vonë. Deri tani nuk ka kurim (shërim) për këtë problem.
5. HHV8 Virusi i Sarkomes Kaposi.
Më 1995 doktorët panë lezione ngjyre vishnje në të zezë, në lekurën ose organet e brendëshme të të sëmurëve me SIDA. Ishte një formë e re dhe e rrallë e kancerit të lëkurës. Faktikisht kjo vjen nga një variant i virusit herpes, dhe në ata që kanë sistemin imun të dëmtuar, mund të përhapet te gjendrrat limfatike e mushkëritë me pasoja fatale.
E vetmja tentativeë ngelet Kemioterapia, por rezultatet janë të pakënaqëshme.
6. Virusi Sabia
Gusht 1994, një virolog shkoi në Klinikën e Mjekësisë Tropikale në Universitetin e Yale-it (USA) me ethe dhe dhimbje kurrizi. U konstatua që ai kishte një formë komplet të re të një virusi, indentifikuar për herë të parë në Afrikën e Jugut, i cili kishte "rrëshqitur" nga një epruvetë e plasaritur.
Vetem dy raste janë raportuar: një vdiq me hemorragji të organeve të brendeshme e tjetri mbijetoi pas vuajtjeve të papërshkrueshme, të tmerrshme. Ky virus njihet fare pak e s`ka trajtim për te.
7. Virusi Hendra.
Ngjan me virusin Nipah, por gjindet në Australi. Është hasur tre herë në njerëz, të gjithë e morën nga kontakti me kuajt. Dy prej tyre vdiqën.
8. Virusi Sin Nombre ose Hantavirusi i Sindromes Pulmonare - HSP
HSP u gjend për herë të parë në 1993, pas hetimeve të bëra për një sëmundje fatale respiratore që u vu re në shtetet jug-perendimore të USA që atëherë, 100 raste janë raportuar në 20 shtete amerikane, shumica në perëndim.
Veçoria e kësaj sëmundje?
Ndryshe nga shumica e sëmundjeve që zakonisht sulmojnë njerëzit me mbrojtje (sistem imun) të dobet, kjo sëmundje ka prekur më të shëndetshmit e me të fortët.
Vjen nga minjtë e pyllit (i quajturi mi i drerit) pra nga rodentët. Pasi ekspozohen ndaj feceve të këtyre rodentëve pacientet kanë ethe e dhimbje muskujsh deri 5 javë më vonë, e ndjekur kjo me pas me marrje fryme pasi mushkëritë gradualisht mbushen me lëng, në raste ekstreme kjo sjell vdekje. S`ka trajtim për këtë virus.
9. Vibrio Kolera 0130 (Vibrio cholerae 0130).
Ky është bakteri përgjegjës për Kolerën Aziatike, i izoluar për herë të parë në Peru (në 1991).
Përhapet tepër shpejt nëpërmjet ujit të ndotur e me pas arrin proporcione epidemike: nga mbi 1.000.000 pacientë të prekur në hemisferën perën-dimore (nga 1991-1995) pati mbi 10.000 të vdekur. Sëmundja fillon MENJËHERË! Periudha e inkubacionit sillet, nga 6 orë - 5 ditë. Pacienti ka ngërçe abdominale, të vjella e dehidrim. Vdekja vjen nga dehidrimi (humbja e lengjeve). Antibiotikët ndihmojnë për të shkurtuar sëmundjen.
10. Virusi Guanarito.
Në Shtator të 1989-tës, doctorët në Venezuelë filluan të shihnin një sëmundje me ethe tepër të larta në mesin e popullsisë së fshatit. Shumë nga pacientët u shtruan në spitale sepse ethet nuk pushonin, kishin dobësi të përgjithshme, dehidrim dhe hemorragji të brendshme. Mbi 100 raste janë konfirmuar, rreth 1/3 e pacienteve vdiqën.
Mendohet se përhapet nga minjtë. Njohuritë për këtë virus janë minimale.
Si paratezë në këtë vazhdim, me duhet të theksoj për ju të dashur lexues se jam i bindur që pasi të keni lexuar 10 sëmundjet e para, përveç informacionit e disa viruseve të cilat ju ndoshta si keni dëgjuar kurrë (shumicën e tyre), mund t`ju lindin pyetje:
E në mes tyre mund të jene dhe këto:
A vërtetë e justifikojnë titullin e këtij shkrimi, këto sëmundje?
A mund të fusim në sëmundjet me vdekjeprurëse të Botës një sëmundje që ka prekur 2 vete apo tre, apo qoftë dhe 100 pacientë?
Më duhet t`ju them se kjo është e natyrshme, me shume njerëz vdesin në urgjenca apo në shtëpi nga fasulet, pullat e këmishave e objektet e huaja në rruget e frymemarrjes. Më shumë njerëz vdesin nga sëmundjet "ordinere", pra pse?
a.) Shumë prej këtyre sëmundjeve të reja nuk i "masim" dot me numrin e viktimave. Janë zbuluar relativisht vonë, e për faktorë subjektivë e objektivë nuk mund ta bëjmë një gjë të tillë.
b.) Egërsia e një sëmundje matet nga vdekshmeria që shkakton, nga njohuritë që kemi ne për të, e mjetet në dispozicion për kurim (shërim). Prandaj themi nëse në sëmundjen e re, të pare në tre pacientë (në gjithë Botën) - dy vdesin. Kjo "përkthehet" që 2/3 vdesin, pra në rast përhapje të këtij virusi në 100 paciente 66 janë pashpresë, statistikisht.
c.) Më kryesorja, mbani mend se bëjmë fjalë për sëmundje infektive. Pra që përhapen, janë ngjitëse në një forme a një tjeter. E ne kurrë nuk e dime se kur ky virus do "vendosë" të marrë një viktimë tjetër ose të na çudisë me një epidemi masive.
d.) Njohuritë tona minimale, elementi surprizë në favor të virusit dhe vdekshmeria tepër e lartë, krahasuar me sëmundjet e tjera, nuk janë thjesht një tregues i pafuqisë së shkencës mjekësore në këtë aspekt, por një shtytje për të kërkuar e zbuluar rrugë të paeksploruara!
Për këto arsye, e shume të tjera këto sëmundje i quajme SËMUNDJET ME VDEKJEPRURËSE në BOTË !
11. Hepatiti C.
Ky infeksion viral i mëlçisë është shkak madhor në sjelljen e kancerit të mëlçisë, verdhësit e vdekjes nga helmimi i gjakut. Zbuluar për herë të parë në 1989, përhapet nga kontakti direkt me gjakun e njeriut, p.sh nga transfuzionet e gjakut apo kontakti seksual. Në mënyrë globale mendohet se janë mbi 170 milion persona me këtë infeksion kronik, e çdo vit kësaj armate i shtohen 4 milion të tjerë. Nuk ka vaksine për Hepatitin C.
12. Hepatiti E.
Zbuluar në 1988-tën, ngjan me Hepatitin C, përveç se mund të transmetohet nga ushqimet ka më pak shanse të jetë fatal.
13. HIV-Human Immunodeficiency Virus.
Më 1983 u zbulua HIV virusi që është përgjegjes për SIDA-n, Sindromin e imuno-deficiencës së fituar. Një sëmundje kjo e indentifikuar për herë të parë në burrat homoseksualë në Amerikë. Që atëherë përhapja e kësaj sëmundje është bërë me virulente ndërmjet heteroseksualëve, veçanërisht në Afrikë e Azi. Shpërndahet nëpërmjet gjakut e lëngjeve trupore. Nuk ka kurë (shërim) dhe as vaksinë për të, por një forme e re trajtimi me ilaçe e quajtur "terapia treshe" po jep rezultate inkujaruese.
14. Escherichia coli 0157 : H7.
Ky variant i rrezikshem i Escherichia coli u zbulua për here të pare në 1982 pas një shperthimi të një diarreje të tmerrshme me gjak me origjine nga hamburger-et e kontaminuar. Pas kesaj, shumica e infeksioneve kanë ardhur nga ngrenia e mishit të grire të pa gatuar plotesisht. të rriturit e shendetshem, zakonisht e marrin veten, por mund të jete vdekjeprurese të femijet e vegjel e tek të moshuarit.
15. Campylobacter jejuni.
Është shkaku kryesor i diarresë në vendet e zhvilluara. Identifikuar në `77-tën, ky bakter prek çdo kënd, por fëmijet nën 5 vjeç dhe të rinjtë janë më në rrezik. Campylobacter jejuni shpesh gjindet në pulën e pagatuar, në qumështin e pazier, pasi bakteria bartet nga kafshet e mizat nëpër ferma.
16. Cryptosporidium parvum.
Tjeter fajtor për diarrenë, prek një në 40 persona në Europën perëndimore.
17. Rotavirusi.
Kjo është një endemi mbarë botërore, përgjegjës për gjysmën e shtrimeve në spitale nga diarreja të fëmijëve. Zbuluar në `73-tën vjen nga përgatitja e ushqimit me duar të palara, zakonisht në shtepi. Mbi 1.000.000 fëmije vdesin nga pasojat e rotavirusit çdo vit!
18. Semundja e Legjionareve.
Mori këtë emër në 1976-tën kur një shpërthim i pneumonisë u pa ndërmjet pjesëmarrësve në takimin e Legjionit Amerikan në Filadelfia. Qindra-mijëra persona infektohen prej saj në të gjithë Botën çdo vit, 5 - 30% e tyre vdesin. Përhapet nga sistemi i ajrit të kondicionuar. Kapur në fazen e hershme trajtohet me rezultat.
19. Ebola.
Ethet hemorragjike Ebola, janë një sëmundje vdekjeprurëse te njerëzit e majmunët, shihet në mënyrë sporadike që nga zbulimi i saj në 1976. Merr emrin e një lumi (Ebola) në Kongo (ish Zaire). Është tepër infektiv nëpërmjet kontaktit me lengje trupore, sjell temperaturë të lartë e të vjella masive. Shumica e viktimave vdesin brenda një jave nga fillimi i infeksionit, pasi gjithë organet e brendshme të tyre bëjnë kolaps total. S`ka kurë (shërim)!
20. Semundja Lyme.
U pa në fillim kur po vrojtohej artriti në fëmijët e qytetit Lyme (Connecticut, USA). Shkaktohet nga bakteri Borrelia burdorferi e transmetohet me pickim. Rrallë është fatale, por nëse skuqja fillestare nuk trajtohet sjell invaliditet nëpërmjet sëmundjes se kyçeve e lodhje kronike .
Similar topics
» Limoni, thesari që kuron sëmundjet
» Semundjet psiqike
» Semundjet e gjakut dhe kurimi i tyre
» Kafeja, caji dhe semundjet e zemres
» Semundjet e dhembeve - Ja si mund te parandalohen
» Semundjet psiqike
» Semundjet e gjakut dhe kurimi i tyre
» Kafeja, caji dhe semundjet e zemres
» Semundjet e dhembeve - Ja si mund te parandalohen
:: Sondazhe :: Njeriu edhe shendeti
Faqja 1 e 1
Drejtat e ktij Forumit:
Ju nuk mund ti përgjigjeni temave të këtij forumi