Prejardhja e alfabetit Latin

Prejardhja e alfabetit Latin,
"Ndonese ne e quejme Alfabeti Latin, kurse alfabeti e ka emrin grek,
ndersa alfabeti ka nje prejardhje tjeter, shume me te vjeter" - Allen
Butler

Per nder te "Kongresit te Manastirit", me rastin e 100 vjetorit
(1908-2008), ku u vendos, u percaktue, Alfabeti Latin per gjuhen
shqipe, u organizuan manifestime, kremtime, tryeza, tribuna, konferenca
shkencore, tyrlifare, ne te gjitha trojet shqiptare.

Organizimet me te veeanta ishin ne Tirane, Shkup dhe Prishtine, ku shume, referues, disa politikuaj te larte, thane se:

"Shqiptaret u percaktuan per Alfabetin Latin sepse ky alfabet eshte evropiane"

Per Alfabetin Latin ata thane gjithekae Gjitheka eshte asgjee! Asgjeja s'eshte e vertet e per kete alfabetePsee Sepse:


ALFABETI LATIN e EURO - PEReNDIMOR

eSHTe ALFABET AZIATIK e LINDORe!


Prejardhja e fjales alfabet

Fjala alfabet rrjedh nga greqishtja. Ajo vjen nga dy shkronjat e para
te alfabetit te tyre, te cilat jane: Alfa dhe Beta. Pra, nga dy
shkronjat e para te alfabetit te gjuhes greke eshte formuar fjala
alfabete

Por, me gjithe kete, fjala alfabet nuk eshte fjale burimore greke. Psee
Sepse dy shkronjat e para te alfabetit grek, Alfa dhe Beta, jane dy
shkronjat e para te Alfabetit Fenikas, te pervetesuara nga Alfabeti i
Semiteve te Egjyptit te lashte, qe perdoret edhe sot ne gjuhet e
popujve semite, sie jane: arabishtja, hebraishtja dhe aramishtja, te
cilat i ka pervetesuar greqishtjae

Ne gjuhen arabe shkronja e pare quhet: Elif, kurse ne gjuhen hebreje:
Alef, shkronja e dyte quhet: Be, ne arabisht, kurse Beth ne hebraisht,
keshtu shkruhen edhe ne aramisht, gjuha amtare e Jezu Krishtit ose e
Hazreti Isait, paqja e Zotit qofte mbi te.


Prejardhja e alfabetit latin

Alfabeti Latin ka prejardhje greke, eshte pervetesuar nga Alfabeti Grek
ne shekullit e shtate para Krishtit, (Hazreti Isait, a.s.), nga
vendbanimi Cumae , nje koloni greke, ne Italine Jugore.

Etrusket ishin ata qe e pervetesuan Alfabetin Grek, te cilin e
plotesuan me disa shkronja, prej te cileve e pervetesuan Latinet, te
cilet e adaptuan si alfabet te vete me 21 shkronja, i cili u quejt
Alfabeti Latine

Pra, Alfabeti Latin vjen prej Etruskeve, te cilet e pervetesuen nga
greket, por qe e adaptuen Latinet dhe e perhapen tek Romakete

Romaket krijuan Perandori, Perandori me afer 1000 vjet histori, e cila
ne kulmin e fuqise shtrihej nga Spanja ne Mesopotami, nga Afrika ne
Angli. Me shtrirjen, zgjerimin e Perandorise Romake, u perhape edhe
alfabeti latin dhe gjuha latine, e cila ishte gjuhe zyrtare e
Perandorise.


Prejardhja e Alfabetit Grek

Alfabeti Grek, me te cilin shkruhet gjuha greke, eshte pervetesuar nga Alfabeti i Fenikaseve, para 2800 vjeteve.

Ne fillim, ne shekujt e pare, Alfabeti Grek shkruhej nga e djathta ne
te majte, sie shkruhen edhe sot e kesaj dite ne gjuhet semitike: sie
jane hebraishtja, aramishtja dhe arabishtja, gjuhe ne te cilat jane
shpallur Librat Hyjnor, Bibla dhe Kur'ani.

Me kalim kohe, alfabeti grek ka pesuar ndryshime dhe behet si nje "nene
ne vete", prej kesaj "nene ne vete" lindin keto alfabete: Alfabeti
Latin, Glagolik, Gotik, Cirilik, Koptike



Alfabeti Fenikas

Te gjitha alfabetet e lartepermendura rrjedhin nga Alfabeti Fenikas.
Kurse, vete Alfabeti Fenikas rrjedh, u formue, u zhvillue nga Alfabeti
Proto-Kaanaite, rreth 3500 vite me pare.

Ne fillim, fenikasit shkruani me sistemin kuniforme Kuniform eshte nje
shprehje latine qe do te: "Pyke". Ky ishte shkrimi i pare, me ane te
pykes, qe e shpiken Sumeret ne Mesopotami.

Alfabeti Fenikas kishte 21 shkronja ne forma te ndryshme. Te gjitha
shkronjat e Alfabetit Fenikas ishin bashketingllore, te cilat ishin
pervetesuar nga Hiroglifet e Semiteve te Egjyptit te Lashte.

Gjuha e fenikaseve ishte gjuhe semite, e cila ishte perhapur per rreth
Mesdheut, qe nga Libani, Siria, Palestina, Izraeli, Tunizia, deri ne
Malte. Kjo gjuhe, prej se ciles rrjedhin alfabetet e permendura, flitej
deri ne shekullin e pare.


Egjypti dhe Sumeria, dy djepa te civilizimit ku lindi historia e shkrimit.

Egjypti i Lashte eshte nje nga dy djepat e civilizimit ku lindi
Historia e Shkrimit. Historia e Shkrimit fillon ne Egjyptin e Lashte,
para 4700 vjetesh. Semitet, banoret e atehershem ne Egjypt, ishin ata
qe e shpiken shkrimin. Shkrimi i tyre, prej te cilit rrjedhin te gjitha
alfabetet e lartepermendura, nuk kishte shkronja te alfabetit, por
Hiroglife.

Hiroglifet ishin shenja, te cilat perfaqesonin shkronjat, qe ishin
gjithsejt 22, te gjitha bashketingllore, qe shkruheshin nga e djathta
ne te majte.



Sumeria ose Mesopotamia - Djepi ku lindi dituria

Sumeria eshte atdheu i Sumereve, nje popull i lashte qe jetonin ne
Mesopotami, ndermjet dy lumejve, Tiger dhe Eufrat, ne mes te Irakut te
sotem, ne Lindjen e Mesme.

Sumeret jane ata qe e shpiken formen e pare te shkrimit, qe e njeh
historia e njerezimit, para 5200 vjetesh. Shkrimi i Sumereve nuk kishte
shkronja, por shenja, te cilat i perfaqesonin shkronjat, qe ishin 550
shenja. Ky "alfabet" me 550 "shkronja" njihet si forma e pare e
shkrimit ne historine e njerezimit, ne historine e civilizimit.

Ky system i shkrimit ne Perendim njihet me termin "Kuniform", qe vjen
nga gjuha latine, qe do te thote: "Pyke". Pyka ishte "pena", "lapsi"
sot, ne gjuhe kompjuteri i bie tasteri, ku "shtypeshin" "shkronjat" ne
rrasa argjili ose bote te pjekura.

Nga ky lloj sistemi, shkrimi, filloj "alfabeti" me 550 shkronja, i cili
u perhape ne tere Lindjen e Mesme, duke u perdore me mijera vite, prej
te cilit u formuan te gjitha alfebetet e lartepermendura.

Pervee shpikjes se shkrimit, Sumeret e shpiken, e zhvilluan edhe
sistemin e numrave, e shpiken kalendarin, ditet e javes, oren, te cilen
e ndan ne 60 minuta, e shpiken rrethin qe e ndan ne 360 grade dhe shume
shpikje te tjera, qe per themel kane shkrimin, i cili e eoj perpara
njerezimin.

Pra, si perfundim, sie e kane thene dijetaret ne Perendim, se Alfabeti Latin e Euro-Perendimor eshte Alfabet Aziatik-Lindor.