poezi Xhevahir Spahiu

Shembja e nje nate dashurie


Ktheva koken, mbajta hapat:

binin tjegullat, binin traret,
binte qielli i nje nate dashurie.

Atje mbi papafingo, prane yjeve e pata puthur,
shemben yjet tani, behen pluhur.

Dritare s'ka, ka sy te zgavert,
s'ka mure me plasaritje te etshme,
skelete fjalesh ne gjysmerresire,
skelete enderrash, premtimesh te neserme.

Ngrihet tymi si nje mjegull e bardhe,
nje grusht eshtrash te nje nate germadhe.
Ne cep te rrenimit
dy burra po pine qete-qete cigare.
Ej, ju atje! Nuk degjoni si ulerijne brenda meje xhindet,
edhe pak e llava do te dale jashte meje si tek vullkanet.

Mos u kthe ne kujtim, i thashe
mos u kthe ne harrim, me tha;
botes i falem nje nate dashurie
dhe kjo s'eshte pak.

Nje nate. Dhe çfare nate!
Dora mbi sup,
hena mbi mal,
qielli i kalter i botes mbi krye...

Mbajeni, mbajeni!
Ajo po bie...po bie....

Dhe ishte nje nate e paemer,
siç ishin te paemert yjet.

Kini meshire, mos e shembni ate nate!
Eshte renkimi im apo klithma e saj?

Kini meshire, kini meshire!
Ajo ishte nje nate dashurie
qe kurre s'duhej te kish gdhire.

Kini meshire,
ne mos po atje nen gure,
nen peshen e nates se shembur do te shembem,
i vrare jo nga urrejtja, po nga dashuria,
qe, perjetesisht quhet dhembje..........

Rekuiem per oren 6...

Ora 6
Akrepat si dy krahe te hapur qe presin
dhe ti s'po vjen
ti s'po vjen as ne 6 e nje minute
ne 6 e dy minuta vetmia ish me mua
une isha me vetmine ne 6 e tre minuta
ne 6 e kater bota ishte po ajo
6 e pesa i ngjante 6 e gjashtes si dy pika uji
6 e shtate, 6 e tete, 6 e nente, 6 e dhjete
Ti s'po vjen
S'po vjen
S'vjen
ne 6 e pesembdhjete
hodha syte si dy vetetima ne fushen e ores se qytetit
akrepat u thyen si dy krahe te nje zogu
qe s'ekziston

Une mora pikellimin per dore
dhe ika

Eja te vdesim,e dashur


Eja te vdesim, e dashur,
shpenzimet e varrimit i merr persiper shteti,
a s'e degjove ne TV si kryelajm?
Eja te vdesim, e dashur,
s'ka rendesi ne rron si rob a zot,
arkivoli eshte gati,
dy metra vend gjithashtu,
makine e funeralit,
kurora me lule artificiale: te kuqe, te bardha, blu.
Eja te vdesim, e dashur,
c'na duhet kjo jete,
e rendesishme eshte te vdesesh si zotni;
mbylle TV-ne,
te vdesim qysh tani.

Borxhet e mia


Do te vdes,
do te vdes i mbytur ne borxhe,
s'eshte asgje mbytja ne lume
a ne dhomat e gazit,
i kam borxhe nenes
qe s'ia ngrita varrin,
i kam borxhe lisit
qe s'ja hodha pjergullen,
i kam borxhe dashurise
qe i vodha te dielen,
i kam borxhe krimit
qe si vura emer.
Do te vdes,
do te vdes i mbytur ne borxhe,
i kam borxhe fjales
qe s'e pashe ne enderr,
i kam borxhe korbit
qe s'ia zbardha pendet,
i kam borxhe vitit '13
qe s'ia mbylla plaget,
i kam borxhe ardhmerise
qe e lashe te pragune
terrin e nje kohe te larget.
Do te vdes,
do te vdes i mbytur ne borxhe.
U kam borxhe te gjalleve,
u kam borxh te vdekurve,
gurin e varrit do ta shes,
te laj borxhet.

Dhe ve piken ketu.
Tani mund te flisni per borxhet qe me keni ju.

FJALA

I thane fjales: tani je e lire
Po fjala s’ kish fuqi t’u thosh : nuk me duhet
E c’ me duhet
kur s’ u thashe atehere kur duhet?
Kam mbetur pa krahe ,
Kam mbetur pa qiell,
Jam jete pa enderr,
Jam enderr pa jete.
I thane fjales: je e lire
Veshtire, tha fjala sa veshtire
Te besosh se je e lire;
Pasi ke ngrene rrokjet e tua,
Pasi ke mbetur cung
Dhe liria behet burg .
I thane fjales: liria jeton.
Fjala ua ktheu :
S’jam si Kostandini qe pas vdekjes udheton
I thane fjales: ti je liria
Per ta kuptuar kete duhet fare pak
Ajo e besoi,
Ajo hapi gojen,
Por ne vend te tingujve
Prej saj doli gjak

21 shkurt 1986

PARLAMENTI

Atje brenda,
pas mureve te trasha,
pas mureve te renda,
atje brenda,
thone naten e varrosnin,
thone diten e persosnin,
sa shpresa,
sa enderra,
atje brenda.
Atje brenda?
Nje mengjes u gdhine te tmerruar,
pane se vetveten e kishin harruar
dhe nisen vetveten
nga gjumi
ta zgjonin,
ta miklonin,
te kerkonin:
kush vila,kush plazhe, kush paga te larta,
kush blloqe te reja, avione, parajsa,
duart dhe kembet
si ne ethe i shtrinin.

Perjashta te uriturit ulerinin.

APOTEZA GRI
Qielli eshte gri
Toka eshte gri
Gri dhe puthja

Buka s’ka ere
Era s’ka ere
S’ka ere lulja

Endrra eshte gri
Gjaku eshte gri
Gri dhe zjarri

Molla s’ka ere
Uji s’ka ere
S’ka ere bari

Moti eshte gri
Shpirti eshte gri
Gri dhe kenga

Era pa ere
Buka pa buke
Pa zemer zemra

Humbje
Kisha menduar te shkruaja
nje kenge triumfi per ty..

Po ti e paske humbur, miku im.
Si ai qe goditet papritur me grusht
dhe syte i erren,
si ai qe bie ne lume befasisht
dhe fryma i merret.
Ku shkoi veshtrimi i kthjellet,
c'korba e hane
dhe c'heshte e helmatisur t'u ngul
ne ballin e endrres pa ane?
Cila fjale,
cila kohe,
cili zot
te beri te flasesh me vete?
Humbamenoja im,
i pagoje si sendet.
T'u fashit sic fashitet nje zjarr
hakerrimi
e ti - luan i pajete ne xhungel;
era pergjon
sa te kthehesh ne fluger.

A thua je i teri i humbur?
Shikome ne sy!

Kisha menduar te shkruaja dikur
nje kenge triumfi per ty.

Sonte

Jetoj brenda syve te tu,
ne syte e mi ti ke shtepine.
S'jemi vetvete,
secili eshte tjetri.
Vera ime ka dy skaje:
njeri ne pranvere, tjetri ne vjeshten tende.
Ti hyn ne te djeshmen time,
humb rrugen si ai qe ka humbur kujtesen.
Une hyj ne te ardhmen tende,
humb rrugen si ai qe ne pyll s'ka kaluar
asnjehere.
Sa do te doje te kishe ne duar te djeshmen time!
Sa do te doja te kisha ne duar te ardhmen tende!
Ke te pyes? Cilin yll? Cilen kohe?

Per te djeshmen time ti mund te pyesesh
nje lume,
do lisa, nje dem,
edhe varrin,
varrin e nenes.

Krejt e kote.
T'i leme pyetjet. Pyetjet le te marrin nje sy gjume.
Sonte jemi vetem e sotme.

1989

DIL

Kur s'i qesh buza buzëqeshjes
Kur dhe vetmia zë vetmohet,
ti rri ngujuar brenda heshtjes,
po tjetërkush për ty ngujohet.

Je gjeth i degës hijerëndë,
Je i pyllit që nuk sos,.
Nga zëra njerzish rrafsh iu shembën,
Të moçmit mure Jerikosë.

Dikush për ty përbluan urinë,
Mos ndjejnë uri as zogjtë as ti.
Ti-një shushamë një suferinë-
Ngujuar brenda vetes rri.

Dil, sa pa rënë nata e gjatë,
sa pa të marrë Harrimi osh.
Në këtë botë të pamatë,
Të rrosh përkthehet: Të luftosh!

Klithma pa brigje

Asgjëkundi s'ju presin.
Vetëm zogjtë ju bëjnë shoqëri,
Dy-tri re të dëbuara prej erës
Nje varg lotësh pas jush lebetitet,
Lebetitja përlotet pas derës.

Ku po shkon?

As të gjallë
as të vdekur s'ju presin.
Endrra e juaj e parë drithëron
si një yll i pafat nëpër mjegull.

Klithin brigjet,
shpirtrat tuaj si shpendë të plagosur vërtiten.
Nga dhembja drejt dhembjes si dhembje shtëgtoni.

Ku po shkoni?

Ku shkoni?

Buzqeshje mes brigjesh

Xhevahir Spaho


Gjithkundi ju presin
Jo vetem zogjte por dhe njerzit
Re me shi te ngrohte vere
Ardhur prej nje Ere
Nje varg pa fund lule shqerre
Mbi supe ju bien
Hapni syte largoni hijen

Ku po shkoni
Ndaloni
Ju presin
Vec pak buzqeshje do mbesin
Nge grindjet e kota
Te vjetra sa bota

Endrrat
Mos i Flakni
Me uj i sperkatni
E lule do celin
Femijet ti mbledhin
E ne vajzat bel holla
Ne qafa u a varin
Si turisteve ne Ishujt Havai
Kurora miqesie
Aroma dashurie


Ku shkoni
Mos fleni
Ketu do na gjeni
Si zogj krahe shkruar
Qe degve gezuar
Pranveren e sjellin

Mes Brigjesh vem zemrat
E i lidhim shpresat
E i zgjidhim Endrrat
Ti marrin ererat
E mbi Token e lagur
Te lindin kenget
E era
Ti largoj Brengat



Art

Tek tingujt vdes
Tek ngjyrat cmendem
Tek fjala vdes cmendem permendem

***

Shihni endrra?- me pyeten dy buze qe s’i njoh.
Shoh, - u thashe, - po s’di ne me shohin ato.


Kendonte nje bilbil

Kendonte nje bilbil orfe mbi mua
Dhe pemet nuk e di a merrnin fryme
Korijeve kulmohej kenga krua
Pastaj u pre dhe prajti porsi bryme

Kendo bilbil, ne mos nen bisqe bliresh
Une vete po nis te vershelllej tani
Ne cast kumboi nje kor qiellor bilbilesh
C’u be me kenge time?
Nuk e di

(1985)

KOSOVARJA


Në hyrje të shekullit të njëzetë,
nxorën në bankë të akuzës
një malësore të thjeshtë.

Ajo pas hekurave të burgut kishte pyetur:
- Përse?
Ata i thanë:
-Sepse...
Ajo në gjyq:
-Përse?
Ata:
-Një herë ke thënë se...

Sy të habitur
Në sallën e tymtë,
- Përse? Jua them unë,-
tha ajo më në fund.

Dhe zbuloi veshjen e varfër të saj,
sikur të zbulonte një thesar:
jeleku i kuq,
xhubleta e zezë!

- Ja, për këto më dënoni,
ju të një toke tjetër!

Në sallë u shpalos
trupi i saj:
një flamur kuq e zi.

Dhe zemra në flamur
si shqiponjë lëvizi.



Ferrparajsa

Pa pike pezmi vdes qysh neser
po fundja fatit pse t'ia prish
Pushtoma shpirtin, vere e vjeter,
me lidh me pranga perendish.

Shkelqen parajsa permatane,
s'ka ferr e terr e tmerr pa fre,
se nga te gjithe qe shkuan e vane
asnje s'u kthye prape mbi dhe

Por cfare merzie e perzishme
rrafshire e botes n'ameshim!
Pa pabesi te befasishme,
pa nje perplasje, nje tundim

M'u ndiz ne deje zjarr i pare,
me prush e afsh me perkedhel.
Nje mije demone ta heqin zvarre,
i zmbraps ky dufi yt rrebel!

Me yjet flet kur pret vetem
ne ferrparajsa gjithesish.
Plugoma shpirtin, vere e vjeter,
te thyej pranga perendish.

Dashuri e ndaluar

Leshoje drerin Artemide.
Harkoje harkun,shigjeten shigjetoje,
piken e lotit qe shket nga syri i drerit,
nese te ngushellon,qelloje.
Leshoje drerin Artemide.
Se dashuria ka uri,
dhe vjeshta,vjeshta e llahtarisur
ve kujensi te jete ne zi.
Shigjeta e nisur kurre s'kthehet pas
dhe mosha s'eshte gafore qe shkon praptas.
Klapite e lindjes te tmerrojne?
Rreshqit,rreshqit ne siperfaqen e jetes,
gjahtare e vetvetes.
Mbi koken tende rri mberthyernje cerdha gjysmehene,
nen driten e sajne kopsht te Luksemburgut,
pellumbat dashurohen gjersa cmenden.
Leshoje drerin Artremide
dhe mos e nis ate shigjete.
Sorkadhja veshur me te zeza,
kah mot pas blirit pret.

Babai

Naten
kur bota fle
dhe deti pertyp pendimin per marrezite e dites
kur pulebardhat ne skajet e kujteses klithin
dhe yjet – sy qe s’mbyllin sy –
ne heshtje zene e fiken
del nga shushama
dhe shalon nje kale
shkel mbi asgjene
dhe qaset ne rrethina

S’eshte Kostandini i vetem. Eshte babai.

Askush s’e sheh dhe nuk e njeh askush.

Lidh kalin ne nje gardh me rreze hene
shkund balten dhe avitet ne driatare
prane gjumit te femijeve
Zgjat doren, i mbulon me nje velenxe
se shohin endrra dhe endrrat mund te ftohen
Nje lemsh me brenga befas ia ze fytin
po kollen mban
femijet mund te zgjohen
Sikur te ngrihen e t’i kerkojne buke: ai
prej kohesh i ka harrruar perrallat

Si heshtje del
merr udhen drejt baneses qe nuk ia ze askush
me sy i flet Karontit, pa u ndjere
mos pikelloje te vdekurit e tjere
Ah, shpirti i tij ia mbushi zgavrat e qiellit
vec trupi eshte atje
ne preher te nje nate te nendheshme
……………e vetmja nate pa yje

Ulliri i rri
si nje qiri mbi krye

Vlore, 4 gusht 1994

Fati korb

Bie po gjumi s’me ze:
Dita gdhin apo s’gdhin me?

Nata nxin e ndjell fatkob
Korbi fat e fati korb

Ca me thonj e ca me kame
Hapet varri
Nen krrokame

Varr qe rron kur rrojtjen bren
Dites driten ia rremben

Bie po gjumi s’me ze:
Dita gdhin apo s’gdhin me?


Ora

Apartament i zakonshem. Kati i dyte
Udha e trenit.

Mbi parvaz;
Tik-taku i ores;
Mbi krevat
Tik-taku i zemres
Gjoksi yt i ngrohte, dallgezues,

Koka ime mbi te
Koka, koha, ora, zemra
Nje

C’rreh aty?
C’murmurit, c’gurgullon, c’oshetin?
Cila ere? Cili lume?

Ora, koha
Zemra, jeta
Koha tek zemra,
Jeta tek une

Ti, toke e lire
Ti liria ime e pushtuar
Nga dashuria
Kur s’te kisha,
Kujtoja se lulezoje ne ndonje planet tjeter
Te dua aq sa me duket
Sikur do te vdes neser

Mbi krevat
Tik-taku i zemres
Mbi parvaz
Tik-taku i ores

Udha e trenit.
Kati i dyte. Apartament i zakonshem

Nje molle u fik.
Permbytje mbi dhe

Ne varken e Noes a do te kete vend per ne?

(1972)

Agim Spahiut

Poetit dhe mikut

Pikellimin s’e ve dot ne gjume
Endrra e humbi qiellin pa skaj
Dora mbledh frute dhe syte pasione
Druret flakerojne ne blerime te vdekshme

Nje tjeter qiell endrre
Nje tjeter dhe zemre

Nata me kot ndreq catine e rrezuar
Ne c’vise vertitesh?

Me shkruaj

Xhevahir Spahiu
Lindi me 1 mars 1945 ne Malind te Skraparit.

Edukimi dhe Puna

*Kreu studimet ne Fakultetin Histori-Filologji, dega gjuhe-leteresi
shqipe. Prej vitit 1968 ka punuar gazetar ne gazeten “Zeri i
Popullit”, redactor ne revisten “Nentori”, mesues dhe
libretist ne Teatrin e Operas e Baletit-Tirane.

Ndermjet librave te botuara:

Mengjes sirenash
Vdekje perendive
Agime shqiptare
Neser jam aty
Heshtje s’ka


Cmime:

*I vleresuar me cmimin “Migjeni”
*Fitues i cmimit te pare ne konkursin e 45-vjetorit te clirimit te Atdheut

Briret e demit
Xhevahir Spahiu
nga libri Mengjes Sirenash

Dikujt tani mund t'i kujtohet e dashura,
dikujt nena.
Mua nje dem i zi me kujtohet
me briret si dy gjysmehena.

Demi nen qiell nje nderkryerje e bukur,
briret mbi koke si mbi shkemb ishin ngulur.
E doja shume;
sidomos shume ia doja briret,
krenaria e qeve, mendoja une.

Por nje mbremje te hidhur, te zymte,
nje dore e cartisur u ndeh;
mori sharren dhe briret e demit
i hodhi si drure perdhe.

I mora te dy gjysmehenat,
lotet naten m'i ndriten mbi buze.
Prej brireve ku flinin vikamat,
si qepalle dridhej qielli pa fund.

Dikujt tani mund ti kujtohet e dashura,
dikujt nena.
Nje dem ne kujtese vertitet,
ne duar dy gjysmehenat.

1965

Taksite e se dieles
Xhevahir Spahiu
nga libri Vdekje Perendive

Ne stacionin prane pishave, kete nate me shi,
ne heshtje po clodhen njezet e shtate taksi.

Neser perseri mbi qytet do te shkasin,
si shiu mbi pardesyne time bojekafe.

Po c'rruge, valle, i presin? Dhe c'endrra shikojne
taksite qe flene zbuluar nen neone?

Mes gjumit te hekurt u ferferijne reflekse
te jeteve qe neser si rruge do te pleksen.

Ne ca do te hipin dashurite e ndershme,
do te qajne ne te tjerat viktimat e mbleseve.

Po ta dija ne cilat taksi hipin lotet,
trupin tim barrikade do ta vija nen rrotat.

Te jesh me ty
Xhevahir Spahiu
nga libri Vdekje Perendive

Te prekesh heshtjen tende sic prek nje send,
te shohesh thelle ne ata sy,
ku dashuria hepohet si anije
e te mos duash te jesh perhere me ty?

Te ecesh me krahun mbi supet e tua
e te harrosh oshetimen e kalter,
limonat mbi krye,
peshkarexhat si zjarre te nates?

Te jesh me ty,
tok me ty te qeshesh
e mos kuptosh se si perpiqet deti
te dale jashte guaskes se vetvetes?

Te jesh me ty?


Te jesh me ty!

Ne maje te malit
Xhevahir Spahiu
nga libri “Ferrparajsa”

Ketu ne maje te malit
ku vetem lisat s’me braktisin
dhe fletet e tyre fatin me tregojne,
ketu ku ujrat jeten nisin
dhe s’dine se ku shkojne,-
jam are e vetmuar e veres se thate,
gjuhe e prere ne gojen e heshtjes se gjate.
Sa prane Zotit
Prej Zotit i harruar.
Per nje trokitje,
t’i fal, o udhetar,
te gjitha c’kam fituar.